Quỹ đạo của thế giới nghệ thuật trong phần lớn năm 2022 có thể được mô tả là sự trở lại với thói quen. Sau đợt suy thoái đấu giá nhỏ trong thời kỳ phong tỏa năm 2020—nếu có thể gọi như vậy—khi không có lô nào vượt mốc 100 triệu USD, thị trường thứ cấp kể từ đó đã lấy lại được tâm thế trước đại dịch và theo nhiều cách, đã tăng vọt đến một giai đoạn hoàn toàn mới. Có sáu lô trong năm nay được bán với giá vượt quá 100 triệu USD, vượt xa năm 2017 với vận may Salvator Mundi và một bức tranh của Jean-Michel Basquiat và những tác phẩm khác.
Trong khi nửa cuối năm chứng kiến sự suy yếu của thị trường thứ cấp, các kết quả đấu giá đặc biệt đã xảy ra vào tháng 11, chủ yếu nhờ việc bán bộ sưu tập của người đồng sáng lập Microsoft, Paul Allen. Sáu trong số 10 kết quả đấu giá hàng đầu năm nay đến từ cuộc đấu giá bộ sưu tập Allen tại Christie’s New York, với tổng trị giá hơn 1,5 tỷ USD, trở thành cuộc đấu giá một chủ sở hữu đắt nhất từng diễn ra. Tuy nhiên, phần cuối của thị trường đấu giá năm nay không quá đặc biệt, khi nó nghiêng về những mảng thông thường, 50 kết quả đấu giá hàng đầu là 30 nghệ sĩ nam, 28 người trong số họ là người Mỹ hoặc châu Âu. (Giá đã bao gồm phí)
- ANDY WARHOL, SHOT SAGE BLUE MARILYN, 1964, 195.040.000 USD
Andy Warhol đã giành lại danh hiệu nghệ sĩ người Mỹ có lô đấu giá đắt nhất với kết quả đáng kinh ngạc trị giá 195 triệu USD, tại một cuộc đấu giá của Christie’s New York vào tháng 5. Bức tranh in lụa năm 1964 Shot Sage Blue Marilyn đã đánh bại bức tranh Vô đề (1982) mang tính biểu tượng của Jean-Michel Basquiat, trở thành tác phẩm đắt thứ hai từng được đấu giá.
Thuộc bộ sưu tập của nhà buôn nghệ thuật Thụy Sĩ, Thomas và Doris Ammann, tác phẩm đã được bán cho Larry Gagosian. Chủ sở hữu phòng trưng bày lớn đã môi giới bán tác phẩm cho Thomas Ammann vào năm 1986, với chủ sở hữu trước đó là S.I. Newhouse. Ngoài xuất xứ nghiêm túc, Shot Sage Blue Marilyn còn đóng vai trò là sự gói gọn những mô-típ nghệ thuật đặc trưng của Warhol.
- GEORGES, LES POSEUSES, ENSEMBLE (PHIÊN BẢN NHỎ), 1888, 149.240.000 USD
Kiệt tác Hậu Ấn tượng của Georges Seurat là lô nổi bật trong buổi giới thiệu bộ sưu tập Paul Allen tại Christie’s, được bán với giá 149,24 triệu USD cho một người mua ở châu Á, vượt qua kỷ lục trước đó của Seurat là 34 triệu USD tại Christie’s năm 2018. Lần gần nhất Les Poseuses, Ensemble (phiên bản nhỏ) được bán đấu giá là năm 1970, đạt hơn 1 triệu USD.
Tác phẩm liên quan đến bức tranh nổi tiếng nhất của Seurat, Một chiều chủ nhật ở La Grande Jatte (Un dimanche d’été à l’Île de La Grande Jatte) (1884), có thể thấy được trong phần hậu cảnh. Tính linh hoạt với hội họa chấm màu, mối liên hệ với những bức tranh nổi tiếng của Seurat được treo trong bảo tàng, không chỉ bao gồm Một chiều chủ nhật…, còn cả phiên bản lớn hơn của Người mẫu (Poseuses) 1886-88, có thể đã thúc đẩy mức giá của tác phẩm.
- PAUL CÉZANNE, LA MONTAGNE SAINTE-VICTOIRE, 1888–90, 137.790.000 USD
Bức phong cảnh của Paul Cézanne tiếp tục chuỗi kỷ lục của bộ sưu tập Allen, vượt hơn gấp đôi kỷ lục trước đó của họa sĩ người Pháp, 59 triệu USD với bức tĩnh vật Bouilloire et fruit (1888–90) tại Christie’s tháng 5 năm 2019.
La Montagne Sainte-Victoire (1888–90) là một tác phẩm Hậu Ấn tượng tiêu biểu—một trong loạt tác phẩm mà họa sĩ đã vẽ đỉnh Sainte-Victoire vùng Provençal và địa hình xung quanh trong suốt những năm 1880. Series, và đặc biệt là tác phẩm này, thể hiện những nét cọ điêu luyện của Cézanne, ở dạng khối và màu sắc hòa quyện, đóng vai trò mở đầu cho sự xuất hiện của chủ nghĩa Lập thể trong những thập kỷ tiếp theo.
La Montagne Sainte-Victoire có một xuất xứ trải dài, được chuyển qua tay những nhà buôn nổi tiếng như Ambroise Vollard, Auguste Pellerin và Heinz Berggruen trước khi đến bộ sưu tập của Allen. Berggruen đã mang tác phẩm ra đấu giá vào tháng 5 năm 2001, khi Allen mua nó với giá 38,5 triệu USD. Trong những thập kỷ qua, La Montagne Sainte-Victoire đã tăng giá trị hơn 250%.
- VINCENT VAN GOGH, VERGER AVEC CYPRÈS, 1888, 117.180.000 USD
Một tác phẩm Hậu ấn tượng khác từ bộ sưu tập Allen, bức tranh Van Gogh vẽ một khu vườn mùa xuân, những đốm màu nhạt với hàng cây bách mà ông ưa thích, đạt 117,1 triệu USD tại Christie’s, phá vỡ kỷ lục của Van Gogh sau hơn ba thập kỷ. Kỷ lục đấu giá của Van Gogh trước đây thuộc về Chân dung bác sĩ Gachet (1890), được bán với giá 83 triệu USD tại Christie’s năm 1990 và trở thành tác phẩm nghệ thuật đắt nhất từng được bán vào thời điểm đó.
Thị trường thứ cấp có thể đã vượt qua mức giá đó trong những năm gần đây, nhưng đáng ngạc nhiên là thị trường của Van Gogh lại không bao giờ như vậy. Kết quả gần nhất tiếp theo đạt được khi Laboureur dans un champ (1889) được bán với giá 81 triệu USD tại Christie’s năm 2017; một bức phong cảnh với cây bách khác, Cabanes de bois parmi les oliviers et cyprès (1889), đã thu về 71 triệu USD trong năm ngoái. Verger avec cyprès là một tác phẩm độc đáo của họa sĩ người Hà Lan, thưa, nhẹ, và đậm chất điểm màu hơn nhiều so với những nét vẽ uốn lượn đặc trưng trong những bức tranh nổi tiếng nhất của ông, nhưng thị trường vẫn đón nhận nó nồng nhiệt.
- PAUL GAUGUIN, MATERNITÉ II, 1899, 105.730.000 USD
Kiệt tác của Paul Gauguin từ bộ sưu tập Allen được bán với giá 105,7 triệu USD, trở thành tác phẩm đắt giá nhất của nghệ sĩ người Pháp từng được bán đấu giá. Kỷ lục đấu giá trước đó của ông được thiết lập vào năm 2006, khi L’Homme à la hache (1891) được bán tại buổi đấu giá của Christie New York, đạt 40,3 triệu USD.
Kết quả phi thường mà Maternité II (1899) đạt được thể hiện sự tăng trưởng ngang bằng giữa các số liệu bán hàng công khai và riêng biệt của Gauguin. Vào năm 2015, có thông tin cho rằng một tác phẩm trong giai đoạn Tahiti của nghệ sĩ, Nafea Faa Ipoipo (Khi nào kết hôn?) (1892), đã bán với giá 300 triệu USD trong một thương vụ riêng biệt cho tiểu vương Qatar; con số sau đó được tiết lộ là đã bị thổi phồng so với giá bán thực tế, 210 triệu USD. Giờ đây, sự quan tâm của những người tham gia đấu giá với Gauguin dường như đang đạt đến những đỉnh cao đó.
- GUSTAV KLIMT, RỪNG BẠCH DƯƠNG, 1903, 104.585.000 USD
Bức phong cảnh rừng vẽ bởi biểu tượng của Vienna, Gustav Klimt, đã bán với giá 104,5 triệu USD trong cuộc đấu giá của bộ sưu tập Allen, và làm tròn danh sách các kết quả trị giá hơn 100 triệu USD từ cuộc đấu giá này. Rừng bạch dương (1903) đã đánh bại kỷ lục đấu giá trước đó của Klimt, vượt 15 triệu USD, thuộc về Chân dung Adele Bloch-Bauer II (1912), 87,9 triệu USD tại Christie’s New York năm 2006. Cũng trong cuộc đấu giá đó, Rừng bạch dương được bán với giá 40,3 triệu USD cho Allen: Kết quả gần đây nhất đã tăng giá trị gần 160 phần trăm.
Nhiều kết quả đấu giá quan trọng của nghệ sĩ đạt được hiện nay là những bức tranh phong cảnh dao động quanh mức giá tương tự, với kết quả đáng chú ý gần đây nhất đạt được vào năm 2017 khi Bauerngarten (Blumengarten) (1907) được bán với giá 59 triệu USD tại Sotheby’s. Rừng bạch dương là kết quả đấu giá đầu tiên của Klimt vượt quá 100 triệu USD.
- LUCIAN FREUD, TRONG NHÀ, W 11 (THEO WATTEAU), 1981–83, 86.265.000 USD
Bức chân dung nhóm của Lucian Freud đại diện cho một trong những tác phẩm hiện đại hơn từ bộ sưu tập Allen, nhưng sự tương đối mới mẻ hoàn toàn không cản trở kết quả của nó. Large Interior, W11 (after Watteau) (1981–83) được bán với giá 86,2 triệu USD, lập kỷ lục mới cho họa sĩ người Anh.
Bức tranh trước đó đã lập kỷ lục đấu giá 5,8 triệu USD vào năm 1998, mặc dù vị trí hàng đầu cuối cùng thuộc về bức tranh Người giám sát lợi ích đang ngủ năm 1994 của họa sĩ, được bán với giá 56,1 triệu USD tại Christie’s năm 2015. Kết quả mới nhất này thể hiện mức tăng đáng kể trong nhu cầu thị trường thứ cấp đối với nghệ sĩ quá cố, người hiện đang là chủ đề của một triển lãm hồi tưởng quy mô lớn tại Phòng trưng bày Quốc gia London, kỷ niệm một trăm năm ngày sinh của ông.
- ANDY WARHOL, THẢM HỌA MÀU TRẮNG (TAI NẠN Ô TÔ TRẮNG 19 LẦN), 1963, 85.350.500 USD
Bức tranh xuất phát từ sê-ri ‘Cái chết và thảm họa’ của Warhol. Lần cuối một tác phẩm trong sê-ri này được bán đấu giá là năm 2013, khi Tai nạn ô tô bạc (Thảm họa kép) được bán với giá 104,5 triệu USD tại Sotheby’s, một kỷ lục vào thời điểm đó. Với kết quả mới nhất này, các bức tranh về tai nạn ô tô hiện là tác phẩm đắt thứ hai và thứ ba của Warhol từng được đấu giá.
- JEAN-MICHEL BASQUIAT, VÔ ĐỀ, 1982, 85.000.000 USD
Tác phẩm mang phong cách biểu tượng của Jean-Michel Basquiat đạt 85 triệu USD tại Phillips, từ bộ sưu tập của doanh nhân tỷ phú Yusaku Maezawa vào tháng 5. Tác phẩm trước đó bán tại Christie’s năm 2016 với giá 57,2 triệu USD, đạt mức giá cao thứ ba cho tác phẩm của nghệ sĩ Tân Biểu hiện huyền thoại.
Maezawa là nhà sưu tập đã mua một bức tranh Vô đề khác, vẽ năm 1982 cùng phong cách của nghệ sĩ với giá 110,4 triệu USD tại Sotheby’s năm 2017, vào thời điểm đó, nó trở thành tác phẩm nghệ thuật đắt nhất của một nghệ sĩ người Mỹ từng được đấu giá. Tác phẩm đó chỉ mới bị vượt qua trong năm nay, bởi Shot Sage Blue Marilyn của Warhol.
Những cái đầu- phong cách này của Basquiat- đã trở thành chủ đề thu hút sự chú ý của thị trường thứ cấp trong vài năm qua: In This Case [Trong trường hợp này] (1983) được bán với giá 93,1 triệu USD tại Christie’s năm 2021; và năm 2020, một tác phẩm Vô đề trên giấy từ năm 1982 đã bán với giá 13,1 triệu USD tại một cuộc đấu giá trực tuyến của Sotheby’s, trở thành tác phẩm đắt giá nhất của nghệ sĩ từng được bán trực tuyến.
- RENÉ MAGRITTE, ĐẾ CHẾ CỦA ÁNH SÁNG (L’EMPIRE DES LUMIÈRES), 1961, 79.243.069 USD
Bức tranh mơ mộng từ sê-ri ‘Đế chế của ánh sáng’ mang tính biểu tượng của bậc thầy siêu thực René Magritte đã được bán với giá 79,2 triệu USD tại Sotheby’s tháng 3 vừa qua. Kết quả cao hơn gấp ba lần kỷ lục đấu giá trước đó của nghệ sĩ- 26,8 triệu USD, năm 2018, lập bởi Le Principe du Plaisir (Nguyên tắc Niềm vui) (1937).
Đây là lần đầu tiên Đế chế của ánh sáng (L’empire des lumières) (1961) được đem ra đấu giá. Nó được vẽ cho và đã từng nằm trong bộ sưu tập của Anne-Marie Gillion Crowet, người bạn và người bảo trợ lâu năm của Magritte. Tác phẩm đã được trưng bày rộng rãi trong thời gian mà Gillion Crowet sở hữu nó, tại Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại Louisiana, Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại San Francisco, Bảo tàng Nghệ thuật Seoul và Musée Magritte, cùng những nơi khác.
Nguồn: Artsy
Lược dịch bởi Viet Art View
