Đại diện cho tuyển chọn tác phẩm quan trọng nhất của Joan Mitchell từng được đưa ra thị trường, trong tháng 5 này Sotheby’s sẽ giới thiệu bốn kiệt tác tiêu biểu của một trong những người khổng lồ của chủ nghĩa Biểu hiện Trừu tượng thế kỷ XX, tất cả đến từ cùng một bộ sưu tập tư nhân quý giá. Mỗi tác phẩm được tạo ra trong một giai đoạn quan trọng, biểu thị sự phát triển hội họa của Mitchell qua các giai đoạn xác định: từ những tác phẩm đầu tiên khi cô tự rèn luyện trên con đường của riêng mình với tư cách là nhân vật đi đầu của Trường phái New York vốn thống trị bởi nam giới, cho đến những bức tranh sơn dầu bay bổng đầy màu sắc được tạo ra ở vùng nông thôn tươi tốt của Pháp vào cuối sự nghiệp của cô. Trải qua gần nửa thế kỷ, cuộc hội thoại giữa những bức tranh này đưa ra một dòng thời gian trực quan về những biến đổi căn bản trong thực hành của cô từ khoảng 1955 đến 1989, minh chứng cho sự gắn bó của cô với nghệ thuật trừu tượng, sự phát triển trong việc tạo dấu ấn và sự gắn bó của cô với thế giới tự nhiên. Nhóm tác phẩm bao gồm ‘Vô đề’ từ khoảng năm 1955, một ví dụ đặc biệt về tác phẩm thời kỳ đầu của Mitchell, được hoàn thành ba năm sau triển lãm cá nhân đầu tiên của cô ở Thành phố New York; bức tranh khổ lớn ‘Trưa’ của cô từ khoảng năm 1969, một năm sau khi cô chuyển đến Vétheuil, Pháp, nơi cô định cư bên sông Seine; ‘Vô đề’ từ khoảng năm 1973, được tạo ra chỉ một năm sau triển lãm cá nhân ở bảo tàng lớn đầu tiên của cô; và ‘Mặt đất’ từ năm 1989, một bộ tranh đôi rực rỡ thời kỳ cuối.
Joan Mitchell, ‘Vô đề’, khoảng 1955. 55 × 73 ¾ in.
“Tôi vẽ từ những phong cảnh được ghi nhớ mà tôi mang theo, và nhớ lại những cảm xúc về chúng, tất nhiên sẽ có những biến đổi. Tôi chắc chắn không bao giờ có thể phản chiếu thiên nhiên. Tôi muốn vẽ nhiều hơn những gì thiên nhiên để lại cho tôi.”
Họa sĩ, 1958, trích dẫn từ: EXH. CAT., New York, Bảo tàng Nghệ thuật Mỹ Whitney, Tự nhiên trong Trừu tượng: Mối liên hệ giữa Hội họa và Điêu khắc Trừu tượng với Tự nhiên trong nghệ thuật Mỹ thế kỷ XX, 1958
‘Vô đề’ từ khoảng năm 1955 là một ví dụ đặc biệt hiếm về những tác phẩm trừu tượng của Mitchell từ giữa đến cuối những năm 1950, ngày nay được coi là những tác phẩm trưởng thành đầu tiên của cô. Nhóm tác phẩm này cho thấy Mitchell là một họa sĩ trẻ, có tư duy học thuật, tự thiết lập các chiến lược sáng tác và phạm vi kỹ thuật nghiêm ngặt. Kiệt tác của cô tại Viện Nghệ thuật Chicago, ‘Cảnh quan Thành phố’ (1955), cũng từ thập kỷ này, một kiệt tác với những triển lãm thành công về mặt thương mại và được giới phê bình đánh giá cao. ‘Vô đề’ được vẽ bốn năm sau khi cô tham gia triển lãm ‘9th Street Show’ huyền thoại của Leo Castelli, nơi đã đặt chắc chắn vị trí của cô ở hàng đầu trong giới nghệ thuật thời hậu chiến của New York, và ba năm sau triển lãm cá nhân đầu tiên của cô ở Thành phố New York tại New Gallery, nơi củng cố thêm vị trí của cô, một nghệ sĩ trẻ, nổi bật. Khoảnh khắc này báo trước một thời kỳ quan trọng trong cuộc đời và sự nghiệp của Mitchell, khi cô di chuyển qua lại giữa New York và Paris, kết hợp hoàn hảo giữa phong cách trừu tượng của Trường phái New York với sự trang nhã Châu Âu trong lòng chung thủy dành cho thiên nhiên.
“Mitchell sở hữu năng khiếu hiếm có khi tiếp cận thế giới từ một góc nhìn không lấy con người làm trung tâm, từ một quan điểm mang trở lại cho chúng ta một thiên nhiên hoàn toàn khác biệt, từ chối thuần hóa hay giải thích theo nhu cầu của con người… Điều mà những bức tranh của cô ấy đã làm được là sự hiện diện tức thời của cảm xúc.”
Philip Larrat-Smith trích dẫn từ: EXH. CAT., Edinburgh, Vườn thực vật hoàng gia Inverleith House, Joan Mitchell, 2010, N.P.
Joan Mitchell, ‘Trưa’, khoảng 1969. 102 × 79 in.
Năm 1967, Mitchell mua La Tour, một bất động sản ở Vétheuil dọc theo sông Seine, và chuyển xưởng vẽ của cô đến đó vào năm 1968. Được thực hiện vào khoảng năm 1969, ‘Trưa’ nổi lên một năm sau khi Mitchell chuyển đến Vétheuil. Sự dịch chuyển này đánh dấu một bước ngoặt trong sự nghiệp của cô, khi những bức tranh trở nên lớn hơn và vùng nông thôn nước Pháp thực sự tạo cảm hứng sáng tạo mạnh mẽ. Sự tự tin của Mitchell vào cuối những năm 1960 được thể hiện đầy đủ, đặc biệt là ở sự đa dạng, trong ‘Trưa’, bề mặt trải dài từ sự lộng lẫy xa hoa, đến những giọt chất lỏng, đến những nét khô, gợi nhớ sự phản chiếu ánh sáng trên những bức tranh hoa súng của Monet. Bức tranh là cửa sổ mở ra khung cảnh đồng quê xung quanh, Mitchell cũng đã áp dụng bảng màu đặc trưng của mình gồm tím đậm, màu vàng nắng và cam.
Joan Mitchell, ‘Vô đề’, khoảng 1973. 31 ½ × 15 ¾ in.
Được vẽ vào khoảng năm 1973, chỉ một năm sau triển lãm cá nhân ở bảo tàng lớn đầu tiên của cô, ‘Năm năm ở miền quê của tôi: Triển lãm bốn mươi chín bức tranh của Joan Mitchell’ tại Bảo tàng nghệ thuật Everson, Syracuse, ‘Vô đề’ phù hợp với những bức tranh đẹp nhất thời kỳ này và phản ánh ngôn ngữ hội họa đang phát triển của nghệ sĩ ở phạm vi sâu sắc. Nói về mối liên hệ mà Mitchell cảm nhận với các họa sĩ theo trường phái Ấn tượng Pháp, ‘Vô đề’ được thực hiện trong một bảng màu gợi ý sự giao thoa giữa đất và nước, hoa và lá.
Joan Mitchell, ‘Mặt đất’, 1989. Kích thước toàn bộ: 86 ⅝ × 155 ½ in.
Được vẽ vào năm 1989, thuộc những năm cuối trong sự nghiệp của cô, ‘Mặt đất’ là một ví dụ đặc biệt về những tác phẩm trưởng thành cuối cùng ở định dạng tranh bộ đôi ưa thích của Mitchell. Trong giai đoạn này, Mitchell đã mở rộng quy mô các dự án của mình một cách đầy tham vọng, thường làm việc với các bộ tranh đôi và ba, đồng thời duy trì một bảng màu bão hòa rực rỡ và nét cọ mạnh mẽ. Bất chấp sức khỏe suy giảm của họa sĩ, ‘Mặt đất’ vẫn nổi bật bởi sức sống thể chất và năng lượng sáng tạo không chỉ bất chấp tuổi tác mà còn chứng tỏ trình độ và kỹ thuật bậc thầy của họa sĩ. Những tác phẩm cuối cùng của Mitchell từ những năm 1980 có lẽ là sự thể hiện thiên nhiên mạnh mẽ và tự tin nhất của cô, khi cô trừu tượng hóa hoàn toàn phong cảnh thành những nét cọ phóng khoáng và tiết chế nhất quán, gợi lên ánh sáng và màu sắc. ‘Mặt đất’ khác biệt bởi bảng màu tươi sáng gồm hồng, cam, xanh lá cây và vàng. Cùng với nhau, màu sắc và đường nét gợi lên nguồn cảm hứng trọn đời của Mitchell từ thiên nhiên: sự phong phú của cảnh quan xung quanh ngôi nhà của cô ở Vétheuil và sự tươi tốt trong khu vườn được thể hiện trừu tượng hóa và bùng nổ trong tác phẩm hiện tại.
Joan Mitchell tốt nghiệp Học viện Nghệ thuật Chicago năm 1947, sau đó chuyển đến Pháp khi nhận được học bổng. Sau khi chuyển đến New York vào năm 1949, Mitchell trở thành thành viên trung tâm của Trường phái New York. Đối mặt với tính nam của bối cảnh Biểu hiện Trừu tượng đang thịnh hành, Mitchell đã thách thức điều này, truyền vào các bức tranh của cô những ký ức cá nhân và những ngụ ý đến các địa điểm, từ âm nhạc đến thơ ca, những chú chó và thiên nhiên, tạo ra thương hiệu trừu tượng của riêng cô và đạt vị thế đi đầu trong phong trào. Trong suốt cuộc đời và sự nghiệp của mình, Mitchell cảm nhận mối liên hệ gần gũi với những người theo trường phái Ấn tượng Pháp và những người theo trường phái Hậu Ấn tượng Châu Âu.
Những bức tranh Monet và van Gogh mà cô gặp trong bộ sưu tập của Viện Nghệ thuật Chicago đã tạo ra những rung cảm sâu sắc, vào năm 1957 và 1958, Mitchell đã tham gia các triển lãm “Chủ nghĩa Biểu hiện Trừu tượng”, một thuật ngữ do bạn và đồng nghiệp của cô là Elaine de Kooning đặt ra. Đến năm 1955, Mitchell bắt đầu phân chia thời gian giữa Paris và New York, cho đến năm 1967, khi Mitchell thừa kế tài sản sau khi mẹ cô qua đời và có thể mua La Tour, một bất động sản ở Vétheuil dọc theo sông Seine. Việc dịch chuyển đã đánh dấu một bước ngoặt quyết định trong sự nghiệp của cô: không gian rộng lớn và trần nhà cao của La Tour đã giúp Mitchell có khả năng làm việc trên quy mô lớn hơn và hoàn toàn đắm mình trong thế giới tự nhiên mà cô vô cùng yêu thích, những cảm hứng từ vùng nông thôn nước Pháp đã chứng tỏ có sức ảnh hưởng vô cùng lớn. Được bao quanh bởi phong cảnh tuyệt đẹp của Vétheuil, Mitchell đã áp dụng những gì sẽ trở thành bảng màu đặc trưng của cô gồm màu dừa cạn và màu cúc vàng, màu tím và màu xanh biếc, đồng thời tạo ra những tác phẩm hoành tráng như ‘Trưa’ và ‘Mặt đất’.
“Cô ấy sẽ mở ra không gian mong manh trong các tác phẩm của mình và bay bổng với những dải băng màu sắc và nét cọ trên bề mặt, hoặc xây dựng những đoạn hình thức và màu sắc được chia ngăn để kết hợp lại thành những biểu hiện vật chất tràn đầy năng lượng. Với sự buông bỏ rõ ràng, cô ấy thả lỏng hoặc ép sơn lên những tấm toan bằng những màu và cử chỉ đặc biệt của mình: những bức tranh thể hiện sự yêu thích của cô với màu xanh lam, xanh lá, cam, đen và trắng, cùng với vốn riêng của cô về những sóng màu, lớp lót màu phấn, những màu dữ dội, những cuộn màu tươi sáng, những giọt màu, quả cầu màu và bố cục kì dị.”
Richard D. Marshall, trích dẫn trong EXH. CAT., New York, Cheim & Read, Những bức tranh cuối cùng, 2011, N.P.
Nguồn: Sotheby’s
Lược dịch bởi Viet Art View
