Bài viết của James Reginato
Nữ bá tước de Ribes, quyến rũ một cách không chủ ý, mang đến bộ sưu tập bậc nhất từ ngôi nhà xinh đẹp của bà ở Paris
Tháng 2 năm 1948, Tử tước Édouard de Ribes, người hùng chiến tranh sôi nổi và bảnh bao, đưa cô dâu 18 tuổi đầy lôi cuốn của mình — Jacqueline, bước qua ngưỡng cửa hôtel particulier, dinh thự của gia đình ông trên bờ bắc Paris.
Cặp đôi mới cưới ở trong cánh của dinh thự – hôtel de la Bienfaisance, xây dựng năm 1865 bởi ông cố của Édouard, Bá tước Charles-Édouard de Ribes. Sáu thế hệ của gia đình Ribes – những nhà tài chính danh giá sành nghệ thuật – đã lấp đầy ngôi nhà bằng đồ nội thất và những bức tranh lộng lẫy, cùng với một bộ sưu tập sách phi thường.
Bước vào bầu không khí kiêu kỳ này, Jacqueline như một luồng gió mới với kiểu cách đặc biệt của sự quyến rũ sang trọng, hiện đại và tao nhã. Tình yêu đã gắn kết đôi vợ chồng và niềm vui của họ khi đón chào những vị khách danh giá nhất tại nơi điển hình cho “l’art de vivre à la française” (nghệ thuật sống Pháp) đã làm sống động bộ sưu tập của họ, với sự đơn giản, ấm áp và một cảm quan huy hoàng.
Dù vậy, ban đầu, sự xuất hiện của Jacqueline là một điều gì đó hơi giật mình với người cha chồng bảo thủ, Bá tước Jean de Ribes, chủ gia đình. Jacqueline xuất thân từ một gia đình quý tộc lâu đời hơn, bị coi là thực dụng hơn. Cha của cô, Bá tước Jean de Beaumont, Bá tước thứ năm của gia tộc, là một hậu duệ của Quân Thập tự chinh, giống như bộ trưởng của Louis XIV, Jean-Baptiste Colbert. Là một ông chủ ngân hàng, chính trị gia, vận động viên, cha cô đã giữ chức phó Chủ tịch Ủy ban Olympic quốc tế trong vài thập kỉ. Mẹ cô, Paule de Rivaud de la Raffinière, người thừa kế của đế chế Rivaud – sáng lập bởi cha của bà, Olivier Rivaud – là một nhà văn, dịch giả của Hemingway và Tennessee Williams, cùng những tác giả khác.
Elisabeth Louise Vigée-Le Brun. ‘Juno mượn chiếc thắt lưng của Venus’. Sơn dầu trên toan
Chẳng bao lâu, Jacqueline đã chiếm được cảm tình của xã hội Pháp và quốc tế, mọi người coi cô là hiện thân của Paris thanh lịch, một biểu tượng thời trang. Cô và Édouard, người kế thừa danh hiệu của cha vào năm 1982, đã gây dựng cho ngôi nhà – nơi họ nuôi nấng hai đứa con của mình – trở thành một trong những dinh thự lộng lẫy bậc nhất Paris. Chồng của cô đã nhậm chức Chủ tịch của tập đoàn gia đình Rivaud, cũng là một người sành nghệ thuật. Đồng thời, ông là thủ quĩ của Les Amis du Musée du Louvre (Những người bạn của bảo tàng Louvre), Chủ tịch của hội Les Amis du Musée d’Orsay (Những người bạn của bảo tàng Orsay) từ 1980–2013, và Chủ tịch của Paris Musées.
Sau khi người chồng qua đời, Nữ bá tước trở thành Chủ tịch Danh dự của Les Amis du Musée d’Orsay, nhận tài trợ cho dạ tiệc hằng năm, sự kiện mà bà sẽ có một bài phát biểu rất được mong chờ.
Jacqueline de Ribes đã đảm nhận nhiều vai trò. Bà là nhà sản xuất kịch, giám đốc vũ đoàn ballet quốc tế Marquis de Cuevas’. Bà sản xuất chương trình cho Eurovision, cùng những người của công chúng như Marlon Brando, Shirley MacLaine, Elizabeth Taylor, Richard Burton, với mọi lợi nhuận dành cho UNICEF. Bà đã chuyển thể một bộ phim lên truyền hình: Les Italiens, một thành công lớn đối với cả công chúng và giới phê bình.
Nữ bá tước là công dân danh dự của thành phố Florence vì những hoạt động từ thiện, bao gồm cả việc mở rộng Bệnh viện Nhi. Bà cũng được vinh danh là Người phụ nữ Huyền thoại của thế giới vào năm 1980, tại trường Đại học Nam Birmingham, Alabama, cùng nhiều người phụ nữ lộng lẫy khác như Bette Davis và Ann Getty. Bà nhận giải thưởng Rodeo Drive vào năm 1985 cho bộ sưu tập thời trang cao cấp của mình.
Đều là những nhà sưu tập đầy đam mê, Jacqueline và Édouard đã mang về ngôi nhà những báu vật mà họ tìm thấy, bao gồm thảm trang trí, chân nến phong cách Ai Cập, đồ sứ, hộp hít vàng, bộ sưu tập những bức tranh thế kỉ 18 của các họa sĩ như Hubert Robert.
Bên trong bộ sưu tập nhà Ribes
Marguerrite Gérard (1761-1837) & Jean-Honoré Fragonard (1732-1806). ‘Một học trò đáng chú ý’. Sơn dầu trên toan
Joseph Vivien ‘Chân dung Madeleine-Geneviève Dupuis’ (k. 1675 – 1759). Phấn trên giấy và toan
Jean-Baptiste Leprince. ‘Một bài học vô nghĩa’. Sơn dầu trên toan
Nicolas-Bernard Lépicié. ‘Chú chó ngoan’. Sơn dầu trên toan
Chứa đầy những tác phẩm nghệ thuật với tiêu chuẩn bảo tàng nhưng Hôtel de la Bienfaisance không hề ngột ngạt. “Đó là bầu không khí của phẩm chất và sự tao nhã đích thực”, theo một người bạn thân của đôi vợ chồng, Reinaldo Herrera. “Đó là tất cả những gì liên quan tới lịch sử, cái đẹp, sự tao nhã. Tuy nhiên sự tao nhã thật sự của họ là cách họ làm mọi thứ rất tự nhiên, không phô trương. Nó rất hiện đại, vì bất cứ ngôi nhà nào cô ấy sống trong đó đều sẽ hiện đại.”
Bước vào thế giới của bộ sưu tập nhà Ribes, sự tao nhã tinh hoa của nước Pháp
Nổi bật trong bộ sưu tập bao gồm những tác phẩm với xuất xứ danh giá, từng thuộc về Louis XIV, Louis XV, Louis XVI, Marie-Antoinette và Công tước d’Orléans; Cùng với những tác phẩm kinh điển của Élisabeth-Louise Vigée Le Brun và Marguerite Gérard, còn có những tác phẩm của nghệ thuật trang trí ngoạn mục, bao gồm một chiếc đồng hồ đặc biệt được dành tặng nữ hoàng Marie-Antoinette vào tháng 1 năm 1792; Một thư viện đáng tự hào với những bản gốc hiếm có của Montaigne, Flaubert, Apollinaire và những người khác từ thế kỉ 16 đến thế kỉ 21.
Jean-Gabriel Mitterrand, một nhà kinhd doanh nghệ thuật và một người bạn: “Jacqueline de Ribes đã mời đến những người bạn tài năng và nổi tiếng của cô ấy, cùng những tên tuổi lớn của tầng lớp quí tộc châu Âu, những bộ trưởng trẻ tuổi của chính phủ – một số người sau này sẽ trở thành Tổng thống, Georges Pompidou và Valéry Giscard d’Estaing – và những bạn bè người Mỹ như Ronald và Nancy Regan, Oscar và Annette de la Renta, Estée Lauder, Nan Kempner và Henry Kissinger.”
Marina Cicogna, một người bạn thân thiết khác, chia sẻ: “Jacqueline là một tài năng độc nhất vô nhị trong bất cứ điều gì cô ấy bắt tay vào. Cô là cá thể cuối cùng của một dòng dõi đã mất. Cô vừa đơn giản nhất, vừa phức tạp nhất trên đời. Cô là không thể thay thế.”
Thư viện của gia đình tại ngôi nhà ở Paris
Jacqueline de Ribes đã là một ngôi sao quốc tế từ năm 1951, khi Nữ tử tước tuổi 22 bước vào Palazzo Labia, vũ hội hóa trang của Carlos de Beistegui, khiến tất cả các vị khách phải kinh ngạc. Khoảnh khắc này được chụp lại bởi Robert Doisneau, bức ảnh xuất hiện trên trang đúp tạp chí Vogue.
Bốn năm sau, khi đang dùng bữa trưa tại một nhà hàng ở Manhattan với Beistegui – cô đã tới New York để tham dự vũ hội “April in Paris” (Tháng tư Paris) – Diana Vreeland đã băng qua bàn của cô để gặp Nữ tử tước trẻ tuổi. “Chúng tôi muốn Avedon chụp ảnh cô vào ngày mai,” nữ hoàng thời trang nói với Jacqueline, cô rất ngạc nhiên. Bức ảnh chân dung biểu tượng sau đó – với một concept vương giả của Nefertiti – được xuất bản trên tạp chí Life, và trong cuốn sách gây ảnh hưởng lớn của nhiếp ảnh gia, Observations, 1959, với phần lời của Truman Capote, nhà văn đã đặt tên cho de Ribes là “thiên nga” trong truyền thuyết, cùng với Marella Agnelli, Babe Paley và Gloria Vanderbilt.
Các nhà thiết kế hàng đầu thế giới tranh giành để thiết kế cho Jacqueline de Ribes, người được bầu chọn là Mặc đẹp nhất năm 1956, xuất hiện trên Hội trường Danh vọng năm 1962. Sau đó, Nữ bá tước gây dựng sự nghiệp thiết kế bằng gu thẩm mỹ và kinh nghiệm của riêng mình, từ năm 1982 đến 1995, đã nhận được rất nhiều sự tán thưởng.
Được yêu mến trên toàn thế giới, người hâm mộ của bà rất đông đảo. Có lẽ nhiệt thành nhất là Yves Saint Laurent. Năm 1982, nhà thiết kế đã so sánh bà với một trong những nhân vật văn học vĩ đại nhất, tác phẩm Remembrance of Things Past (Nhớ về những gì đã qua), 1913, của Marcel Proust: “Với bà, nhân vật Oriane, Nữ công tước xứ Guermantes, luôn xuất hiện như mới và bước vào cuộc sống. Trong thế giới buồn bã ảm đạm của ngày hôm nay, bà đại diện cho hình ảnh cuối cùng của tầng lớp quý tộc mà Proust hối tiếc vì đã biến mất.”
“Nữ tử tước de Ribes là một con người hiếm có,” ông nói. “Với bà, mọi thứ sẽ rạng rỡ tỏa sáng một lần nữa.”
Một góc nổi bật của bộ sưu tập nhà Ribes
Một thế hệ sau, Jean-Paul Gaultier đã dành tặng bà bộ sưu tập thời trang cao cấp năm 1999 của mình, với tựa đề Divine Jacqueline (Jacqueline tuyệt diệu). “Đối với tôi, bà là hiện thân của Paris thời thượng,” anh nói. “Những bức ảnh Avedon chụp bà khiến tôi yêu thích thời trang… Bà tiếp tục là nguồn cảm hứng cho tất cả chúng tôi.”
Tại Điện Élysée vào năm 2010, đây là một dịp khác bà được tôn vinh khi Tổng thống Pháp lúc bấy giờ là Nicolas Sarkozy đã tặng bà Légion d’honneur (Huân chương danh dự) vì những đóng góp từ thiện và văn hóa cho nước Pháp. “Jacqueline là nữ hoàng cuối cùng của Paris,” Valentino tuyên bố. Một số người khác nói rằng bà là “người sống sót” cuối cùng của Vũ hội Beistegui huyền thoại. Về điều đó, bà đưa ra một câu trả lời sắc sảo: “Nghe có vẻ như sống sót trên tàu Titanic.”
Nữ tử tước Jacqueline de Ribes. Richard Avedon chụp. Kiểu tóc: Kenneth. New York. Tháng 12, 1955. © Ảnh chụp bởi Wes Orshoski. Nhờ sự cho phép của Harper’s Bazaar
Năm 2015, tại New York diễn ra triển lãm Mùa thu của Bảo tàng Metropolitan, Jacqueline de Ribes: The Art of Style (Jacqueline de Ribes: Nghệ thuật của Phong cách), một nghiên cứu đặc sắc về cuộc đời biểu hiện sáng tạo của Jacqueline de Ribes, giới thiệu khoảng 85 bộ thời trang cao cấp của bà. “Việc xem xét những thiết kế tinh xảo này… mang lại hiểu biết về óc sành sỏi, trí thông minh, tính kỷ luật, sáng tạo và độc đáo, dự đoán những hiệu ứng dường như không chủ ý của một phong cách đáng nhớ,” curator Harold Koda đã viết trong danh mục triển lãm. (Trong lời nói đầu cho tập sách, Diane von Furstenberg nhớ lại lần đầu trông thấy Jacqueline de Ribes trên một sườn núi ở St Moritz năm 1968, khi cô lao tới như một tia chớp [có lẽ đang trượt tuyết]: “Tôi chưa bao giờ gặp một tạo vật nào lộng lẫy hoàn hảo như vậy… cô ấy là một ngọn núi lửa của tài năng sẽ không bao giờ ngừng gây ngạc nhiên.”)
Yves Saint Laurent đã một lần nói về Nữ bá tước de Ribes: “Thật khó cho tôi khi nói về cô ấy trong vài từ: Cô ấy làm nên giấc mơ của tôi.”
Tới lượt mình, Nữ bá tước de Ribes có ước mơ rằng sự kiện đấu giá khi đó sẽ tôn vinh người chồng thân yêu của bà với gu nghệ thuật và sự uyên bác.
Nguồn: Sotheby’s
Lược dịch bởi Viet Art View
