Bức tranh sơn dầu “Phố đêm” đang hiện diện trước mắt chúng ta đã được Trịnh Thái vẽ vào năm 1994, tức là ở thời điểm nước ta sắp bước ra khỏi một thời kỳ tròn 20 năm bị “cấm vận” và đang sẵn sàng hội nhập vào kỷ nguyên của Internet.
Có nhiều cơ sở để cho rằng đây có thể là một cảnh trên phố Hàng Mắm, đoạn giáp với phố Hàng Muối rồi xuôi xuống phía bờ đê. Đây cũng là một “mô-típ” rất điển hình của phố cổ Hà Nội mà Bùi Xuân Phái rất hay vẽ.
Vào thời kỳ ấy, phố Hàng Mắm vẫn được coi là một trong những quần thể kiến trúc ít nhiều còn nguyên vẹn nhất ở Thủ đô Hà Nội. Cái ánh đèn điện vàng vàng hơi yếu ớt phát ra từ các ô cửa này là một trong những nét đặc trưng của thời kỳ đó. Những bóng người thấp thoáng, không đông, nhưng cũng đủ ấm áp. Các sắc xám ngả nâu gợi nên chất thổ mộc, cũ kỹ, rêu phong của những ngôi nhà cổ, được người vẽ lồng gọn trên những hình mảng khúc chiết, chỗ nhô ra, chỗ thụt vào, xô lệch, nhấp nhô, uyển chuyển hòa trong một nhịp điệu và lan tỏa dần theo những vệt sẫm của những cành cây điểm lá vàng lấp lánh.
Và rồi, trên cái phông nửa sáng nửa tối màu uôm uôm ấy, đột ngột hiện lên một vầng trắng tinh khiết, hình như là một cây sưa đang trổ hoa, rung rinh kỳ ảo dưới ánh trăng tháng Ba lành lạnh. Nó làm người xem có thể liên tưởng đến một bức tranh siêu thực của René Magritte, “Phòng khách của Thượng đế” (God’s salon), nơi mà người nghệ sĩ “có thể tưởng tượng ra một khung cảnh nắng dưới bầu trời đêm”. Thật là tuyệt diệu!
