BỨC TĨNH VẬT QUYẾN RŨ CỦA HỌA SĨ THẾ KỈ 17 LOUISE MOILLON ĐƯỢC MUA LẠI BỞI BẢO TÀNG NGHỆ THUẬT KIMBELL

Bảo tàng đã trưng bày bức tĩnh vật lập kỷ lục đấu giá cho Moillon vào tháng 3.

Louise Moillon. Tĩnh vật, một tô dâu, giỏ sơ ri và một nhành lí gai. 1631. Được phép của Bảo tàng nghệ thuật Kimbell, Fort Worth, Texas.

Một bức tranh tĩnh vật hiếm của họa sĩ người Pháp thế kỷ 17 Louise Moillon chưa từng xuất hiện trước công chúng, đang được trưng bày tại Bảo tàng Nghệ thuật Kimbell ở Fort Worth, Texas, mang đến cơ hội khám phá tài năng của người họa sĩ bí ẩn.

‘Tĩnh vật, một tô dâu, giỏ sơ ri và một nhành lí gai’ (1631) mô tả những trái cây mới hái đầy hấp dẫn và chưa từng được biết đến cho đến khi xuất hiện tại một cuộc đấu giá ở Paris vào tháng 3 năm 2022. Bức tranh đã thuộc về một nhà sưu tập người Mỹ, lập kỷ lục đấu giá cho họa sĩ. Vào tháng 10, nhà sưu tập này bán bức tranh cho Kimbell thông qua nhà buôn New York, Adam Williams.

Bảo tàng Nghệ thuật Kimbell, Fort Worth, Texas. Ảnh: Carol M. Highsmith.

Eric Lee, giám đốc của Kimbell cho biết: “Kimbell quan tâm đến việc mua tác phẩm trước hết vì tình trạng và chất lượng ưu việt của nó, cũng vì vẻ đẹp của nó khi được treo trong các phòng trưng bày do Louis Kahn thiết kế. Chắc chắn nó sẽ trở thành một phần yêu thích của người xem.”

Bức tranh là một trong những tác phẩm được mua lại vào dịp kỷ niệm 50 năm thành lập bảo tàng, là bức tranh tĩnh vật đầu tiên của Pháp thế kỷ 17 được đưa vào bộ sưu tập. Lee nói rằng nó “đóng góp một khía cạnh mới” cho bộ sưu tập tranh Pháp thời kỳ này, bao gồm các tác phẩm của Nicolas Poussin, Georges de La Tour và anh em nhà Le Nain. Anh nói thêm: “Thật là một điểm cộng nữa khi Moillon là một họa sĩ nữ.”

Sinh năm 1609 (hoặc 1610) trong một gia đình theo đạo Tin lành ở Pháp theo Công giáo, ngày nay Moillon có thể là một cái tên ít người biết đến, nhưng bà đã đạt được danh tiếng trong đời nhờ những bức tĩnh vật trompe l’oeil, lấy trái cây và rau củ quả làm chủ thể, chúng thực sự rất quyến rũ. Bà bán tác phẩm đầu tiên của mình vào năm 1629 — bức tranh vẽ một tô đào — sau khi trưng bày nó ở Grenoble, và được cho là đã nhận đặt hàng từ Louis XIII của Pháp và Charles I của Anh, người sở hữu năm bức tranh trái cây của bà. Ngày nay, tranh của Moillon nằm trong bộ sưu tập của Louvre, Viện Nghệ thuật Chicago, Bảo tàng Nghệ thuật Hạt Los Angeles và Bảo tàng Norton Simon ở Pasadena.

Lớn lên ở quận Saint-Germain-des-Prés của Paris, nơi trú ẩn an toàn cho những người tị nạn theo đạo Tin lành, Moillon đã được tiếp xúc với mặt bàn [tĩnh vật] lặng lẽ của những họa sĩ đến từ miền nam Hà Lan, họ nằm trong số những người tìm nơi ẩn náu khỏi cuộc đàn áp tôn giáo. Bà xuất thân từ một gia đình nghệ sĩ: cha của bà, Nicolas, là một họa sĩ, anh của bà, Issac, được biết đến với những bức tranh Baroque. Tuy nhiên, các học giả tin rằng bà được đào tạo bởi cha dượng của mình, François Garnier, một họa sĩ và nhà buôn tranh tĩnh vật. Đến năm 20 tuổi, bà đã vẽ 13 bức tĩnh vật, chủ yếu là trái cây, theo bản kiểm kê thực hiện sau khi người mẹ qua đời vào năm 1630.

Từ đầu thế kỷ 20, bức ‘Tĩnh vật, một tô dâu…’ vẫn nằm trong bộ sưu tập của một gia đình miền trung nước Pháp. Một nhãn trên khung cũ của nó ghi “J-A Ponsin, Rue Fortuny, Paris”, gợi ý rằng nó có thể đã từng nằm trong bộ sưu tập của Joseph-Albert Ponsin – một diễn viên, nghệ sĩ kính màu và người sáng lập công ty mỹ phẩm Bourjois. La Gazette Drouot đã dự đoán một cuộc chiến đấu giá khi tác phẩm được đưa ra vào tháng Ba; nó được bán với giá 1,6 triệu EUR [hơn 40,8 tỷ đồng] (bao gồm phí), cao hơn tám lần so với giá ước tính cao nhất là 200.000 EUR và vượt qua kỷ lục trước đó của Moillon là 1,1 triệu EUR (có phí) tại Sotheby’s Paris vào năm 2016.

Kimbell từ chối cho biết họ đã trả bao nhiêu cho tác phẩm, Williams cũng không tiết lộ, ông nói thêm rằng “đây là bức tranh đẹp nhất của Louise Moillon được tung ra thị trường trong 50 năm qua.”

Dominique Alsina, tác giả danh mục raisonné của Moillon, đã xác minh 69 bức tranh thật. Hầu hết trong số này, họa sĩ đã ký tên “Louyse Moillon”, có niên đại từ năm 1629 đến năm 1637. Tác phẩm cuối cùng được biết đến của bà có niên đại là năm 1641, một năm sau khi bà kết hôn với Étienne Girardot, một nhà buôn gỗ. Kimbell gợi ý: “Có lẽ sự giàu có và địa vị xã hội của chồng cũng như gia đình đông đúc đã ngăn cản bà tiếp tục công việc của mình”. Viết ở Pháp trong Thời kỳ Hoàng kim, các nhà sử học Pierre Rosenberg, John Wyndham Pope-Hennessy và Marc Fumaroli suy đoán rằng “phong cách cổ điển trong tác phẩm của bà đã không còn hợp thời.”

Moillon có thể chưa hoàn toàn tận hưởng sự hồi sinh, tuy nhiên tác phẩm của bà đang ngày càng nhận được sự chào đón của các bảo tàng. Vào năm 2021, Bảo tàng Nghệ thuật Toledo đã mua một bức tĩnh vật Moillon vẽ chanh và cam; Bảo tàng Nghệ thuật Baltimore hiện đang trưng bày một bức cảnh chợ năm 1630 của bà, trong triển lãm hợp tác với Bảo tàng Phụ nữ Nghệ thuật Quốc gia kéo dài đến mùa hè 2023; một bức tranh Moillon vẽ sơ ri, mận và dưa là phần nổi bật của triển lãm tranh tĩnh vật tại Louvre.

Tại Kimbell, ‘Tĩnh vật, một tô dâu…’ đang trưng bày trong căn phòng phía nam, bên cạnh bức tĩnh vật hoa lộng lẫy của họa sĩ người Hà Lan, Jacques de Gheyn II. “Mặc dù Moillon nhã nhặn còn De Gheyn thì sôi nổi, nhưng hai bức tranh trông thật tuyệt khi ở gần nhau,” Lee nói, “và đại diện cho hai cách tiếp cận rất khác nhau đối với hội họa tĩnh vật vào đầu thế kỷ 17.”