Ông đã vẽ trong thời kỳ đỉnh cao của Cách mạng Công nghiệp.
Claude Monet, Le Parlement, soleil couchant (1900-1903). Được phép của Christie’s.
Sự mờ ảo mơ màng trong phần lớn tác phẩm của Claude Monet từ lâu đã được coi là mục tiêu nghệ thuật của trường phái Ấn tượng, phong trào đã gắn liền với tên ông. Gần đây, một nghiên cứu khoa học cho thấy nét đặc trưng của họa sĩ người Pháp không chỉ là trên phong cách mà thực tế, nó có thể liên quan nhiều hơn đến những tác động ban đầu của biến đổi khí hậu.
Báo cáo, được công bố vào đầu năm nay trên tạp chí của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia (PNAS), lập luận rằng các tác phẩm của Monet và họa sĩ người Anh sau ông, J.M.W. Turner, phản ánh những thay đổi về ô nhiễm không khí do Cách mạng Công nghiệp gây ra.
“Tôi nghiên cứu về ô nhiễm không khí và khi xem các bức tranh của Turner, Whistler và Monet tại Tate ở London và Musée d’Orsay ở Paris, tôi nhận thấy sự biến đổi phong cách trong các tác phẩm của họ,” một trong những đồng tác giả của nghiên cứu, Anna Lea Albright, chia sẻ với CNN.
Albright, một nhà nghiên cứu sau tiến sĩ của Le Laboratoire de Météorologie Dynamique tại Đại học Sorbonne, giải thích rằng “đường nét trong tranh của [những họa sĩ này] trở nên mơ hồ hơn, bảng màu có vẻ rộng hơn và phong cách thay đổi từ tượng hình sang ấn tượng hơn. Những thay đổi đó phù hợp với những tiên liệu vật lý về cách ô nhiễm không khí ảnh hưởng đến ánh sáng,” cô nói thêm.
J.M.W. Turner, Cháy tòa nhà Nghị viện, 16 tháng 10, 1834 (1835).
Cùng với tác giả đồng nghiệp, một giáo sư về khoa học trái đất và hành tinh của Đại học Harvard, Peter Huybers, Albright đã kiểm tra gần 100 bức tranh của Monet và Turner. Họ quan tâm đến hai chỉ số cụ thể: độ tương phản và độ trắng, mà họ đã tính toán thông qua các phân tích toán học về độ sáng.
Albright chỉ ra: “Nói chung, ô nhiễm không khí làm cho các vật thể có vẻ mờ hơn, khó xác định các cạnh của chúng hơn và khiến cảnh vật có màu trắng hơn, vì ô nhiễm phản chiếu ánh sáng nhìn thấy được ở tất cả các bước sóng.”
Hai nhà nghiên cứu đã so sánh kết quả phát hiện của họ với ước tính ô nhiễm không khí lịch sử. Albright nói: “Chúng tôi thấy rằng có một sự phù hợp đáng ngạc nhiên.”
Thật vậy, trên cả hai tác phẩm của Monet và Turner, báo cáo đã xác định các tiến trình từ “đường viền sắc nét đến mờ hơn, bão hòa hơn đến màu sắc giống như phấn màu và tượng trưng cho cách thể hiện của trường phái Ấn tượng”. Những tiến trình đó phản ánh sự thay đổi khí quyển ở Paris và London—hai địa điểm được các họa sĩ miêu tả chủ yếu—trong thế kỷ 19, khi lượng than được khai thác ở Tây Âu tăng chóng mặt để hỗ trợ nhu cầu sản xuất công nghiệp.
Nghiên cứu của Albright và Huybers kết luận: “Tiền đề cơ bản của chúng tôi là trường phái Ấn tượng… chứa đựng những yếu tố của chủ nghĩa hiện thực. Trong thế kỷ 19, thực tế khí quyển ở London và Paris đã thay đổi. Turner, Monet và những người khác ghi lại những thay đổi này, mang lại bằng chứng về ô nhiễm khí quyển trước khi có các phép đo ô nhiễm không khí bằng dụng cụ.”
Claude Monet, Cầu Waterloo, London (1903).
Đây không phải là lần đầu tiên các học giả mạo hiểm với mối liên hệ giữa tác động lên khí quyển của quá trình sản xuất thời Cách mạng Công nghiệp và sự phát triển đồng thời của trường phái Ấn tượng. Ý tưởng tương tự đã được đưa ra trong một bài tiểu luận của giáo sư nghệ thuật châu Âu Jonathan Ribner, Đại học Boston, được viết nhân dịp triển lãm “Turner Whistler Monet” của Tate năm 2004. Tate thậm chí còn tổ chức một hội nghị đặc biệt về “tính thẩm mỹ của ô nhiễm”.
Nhưng ý tưởng này không phải lúc nào cũng phù hợp với lịch sử nghệ thuật nói chung. Đầu năm nay, nhà phê bình nghệ thuật Sebastian Smee của tờ Washington Post đã lên tiếng về nghiên cứu của Albright và Huybers, gọi nó là “dễ dãi kinh khủng”.
Nhà phê bình viết: “Có nhiều lý do khiến hình ảnh thay đổi. Monet nổi tiếng với mong muốn miêu tả thế giới như cách ông ấy nhìn thấy nó, nhưng bạn sẽ không thể đọc tác phẩm của ông ấy như một chỉ số đơn giản cho các điều kiện bên ngoài như mức độ ô nhiễm. Các bức tranh không giống như các vòng cây hay nghiên cứu địa chất. Chúng là những sản phẩm phức tạp của trí tưởng tượng, cảm giác và triết học của con người.”
“Nghiên cứu,” Smee tiếp tục, “nhầm lẫn các mối tương quan vì nhiều nguyên nhân. Nó hết sức (và theo xu hướng) thiên vị. Và nó bỏ qua toàn bộ khối tài liệu được nghiên cứu kỹ lưỡng và có lập luận mạnh mẽ, có lẽ vì những tài liệu đó thuộc phạm trù “nhân văn” hơn là “khoa học”, và do ngày nay không ai tin vào điều gì không có chỉ số kèm theo.”
Đáp lại những lời phê bình này và những lời phê bình khác, Albright nói với CNN rằng cô và Huyber không có ý định đơn giản quy nghệ thuật thành chỉ số.
“Điều tôi nghĩ thực sự tuyệt vời về những tác phẩm này là Monet đã tạo ra hiệu ứng tuyệt đẹp của bầu không khí từ những thứ xấu xí và bẩn thỉu như khói và bồ hóng,” cô nói. “Ông và Turner, họ không quay lưng lại với ô nhiễm, họ đã có thể biến những thay đổi tiêu cực về môi trường này thành nguồn cảm hứng sáng tạo.”
Nguồn: Artnet News
Lược dịch bởi Viet Art view