Logo loading

ALIYA VÀ FAROUK KHAN VỚI BỐI CẢNH NGHỆ THUẬT ĐƯƠNG ĐẠI CỦA MALAYSIA

Trong 25 năm qua, Aliya và Farouk Khan đã cẩn thận tuyển chọn một bộ sưu tập nghệ thuật các nghệ sĩ đương đại nổi tiếng thế hệ đầu tiên của Malaysia. Được biết đến với tên gọi Bộ sưu tập AFK, đây là một trong những bộ sưu tập nghệ thuật toàn diện nhất […]
|Viet Art View

Trong 25 năm qua, Aliya và Farouk Khan đã cẩn thận tuyển chọn một bộ sưu tập nghệ thuật các nghệ sĩ đương đại nổi tiếng thế hệ đầu tiên của Malaysia. Được biết đến với tên gọi Bộ sưu tập AFK, đây là một trong những bộ sưu tập nghệ thuật toàn diện nhất của nhiều nghệ sĩ có liên quan và là trung tâm tài nguyên thông tin và tài liệu, tạo ra nhận thức và kiến thức về tiêu chuẩn và dòng thời gian của phong trào đương đại năng động của Malaysia. Tại đây, Samantha Welsh nói chuyện với Aliya và Farouk về bối cảnh nghệ thuật đương đại của Malaysia và làm thế nào nó có được sự công nhận xứng đáng.

LUX [Tạp chí Lux]: Tái định vị ở Kuala Lumpur vào những năm 1990, điều gì ở bối cảnh nghệ thuật lại hấp dẫn đến vậy?

Aliya và Farouk Khan: Khi chúng tôi chuyển đến Kuala Lumpur vào những năm 1990 và bắt đầu đến xem các triển lãm tranh, các cuộc thi nghệ thuật, bảo tàng nghệ thuật và giao lưu trong giới, chúng tôi đã khám phá ra những hình thức nghệ thuật mới vượt xa những bức tranh theo chủ nghĩa Hiện đại mà chúng tôi đã được tiếp xúc cho đến thời điểm đó. Chúng tôi đã khám phá ra nghệ thuật vượt ra ngoài các phương thức hội họa và điêu khắc hai chiều truyền thống sang các phương thức tạo tác mới, chẳng hạn như chất liệu hỗn hợp và sắp đặt. Việc khám phá những loại hình nghệ thuật cấp tiến này thật hấp dẫn, đặc biệt với bối cảnh nghệ thuật đương đại mô tả trực quan và trí tuệ quê hương mới Malaysia mà chúng tôi đã chọn để sinh sống.

LUX: Các tổ chức nhà nước và bảo trợ tư nhân hợp tác như thế nào để xây dựng các bộ sưu tập quốc gia?

AFK: Ở Malaysia không có bất kỳ quan hệ đối tác nào giữa các tổ chức nhà nước và bảo trợ tư nhân để xây dựng các bộ sưu tập quốc gia. Thay vào đó, phong trào đương đại được dẫn dắt mạnh mẽ bởi các bộ sưu tập tư nhân. Điều này là do các tổ chức nhà nước vẫn theo hướng hiện đại [của nghệt thuật]. Đây là đặc điểm của nghệ thuật Malaysia, nơi các nhà sưu tập tư nhân luôn dẫn đầu và tạo động lực cho sự phát triển của hệ sinh thái nghệ thuật đương đại.

LUX: Tại sao phong trào nghệ thuật đương đại ở Malaysia chậm nổi lên?

AFK: Phong trào nghệ thuật đương đại của Malaysia nổi lên không hề chậm nhưng lại chậm được công nhận về mặt thể chế. Các nghệ sĩ đương đại của Malaysia đã đi trước rất nhiều, tham gia mạnh mẽ vào phong trào đương đại. Các nhóm giám tuyển trong các tổ chức nhà nước coi phong trào đương đại và việc sử dụng nhiều thể loại khác nhau là một bước tách khỏi nghệ thuật biểu hình và giải thích đó là một động thái hướng tới Hồi giáo hóa trong nghệ thuật Malaysia. Luận điểm này không thể đứng vững được vì khi xem xét, bạn thấy rằng không có sự phát triển nào của nghệ thuật thư pháp (vốn là thể loại chính trong các phong trào nghệ thuật Hồi giáo) mà thay vào đó là một phong trào mạnh mẽ với nghệ thuật khái niệm và các chất liệu hỗn hợp, được thể hiện một cách nhất quán trên tất cả các thể loại và phương thức sáng tạo nghệ thuật đa dạng.

Một phong trào nghệ thuật đương đại hoàn toàn mới đang nổi lên trong bối cảnh hậu thuộc địa của Malaysia, khi các nghệ sĩ tìm cách mô tả những thay đổi xảy ra xung quanh họ, và thật không may, các giám tuyển thời đó đã không thể hiểu và diễn giải sự thay đổi về nghệ thuật và trí tuệ này. Điều này đã khiến các tổ chức bị bỏ lại phía sau.

Ahmad Fuad Osman, Fatamorgana 3 The Spotlight Obsession, 2006

LUX: Môi trường kinh tế và xã hội lúc đó khi bạn bắt đầu sưu tập như thế nào so với bây giờ?

AFK: Chúng tôi bắt đầu sưu tập trong một kỷ nguyên rất năng động. Đến từ Singapore, chúng tôi thấy rõ rằng những gì đã xảy ra với Singapore trong những năm 1970 và 1980 giờ đây cũng đang xảy ra với Malaysia trong những năm 1990. Những thay đổi to lớn đang diễn ra.

Malaysia đang trải qua những thay đổi nhanh chóng về mặt xã hội và kinh tế. Đất nước này đang nhanh chóng chuyển đổi từ một quốc gia tập trung vào nông nghiệp, nông thôn sang một quốc gia đô thị hóa với các ngành công nghiệp, ngân hàng, dịch vụ và du lịch mạnh mẽ—chủ yếu nhờ vào các chính sách của chính phủ và một xã hội có tư duy độc lập nở rộ trong thời kỳ hậu thuộc địa. Bằng chứng về sự phát triển ở xung quanh chúng ta—từ việc xây dựng Tháp đôi KLCC mang tính biểu tượng (một trong những tòa nhà cao nhất thế giới) đến sự phát triển của các đường cao tốc lớn nối cả nước từ Bắc vào Nam. Một sự thay đổi nhân khẩu học mạnh mẽ đang diễn ra khi chúng ta chứng kiến quá trình đô thị hóa của những người Malaysia ở nông thôn chuyển từ làng vào trung tâm thành phố.

Tất cả những thay đổi này được gói gọn trong phong trào nghệ thuật. Đây là buổi bình minh của Malaysia đương đại và nghệ thuật đương đại của Malaysia.

Hiện nay đất nước đang ở trạng thái phát triển hơn nhiều so với những năm 1990. Thành công kinh tế là có thật. GDP của từng hộ gia đình cao hơn nhiều. Các tổ chức và tập đoàn mạnh hơn về mọi mặt. Tất cả những điều này đã dẫn đến sự quan tâm lớn hơn nhiều đối với nghệ thuật, vốn có giá cả phải chăng hơn đối với mọi người ngày nay so với 30 năm trước. Mọi người có thu nhập khả dụng cao hơn và có thể tham gia vào các hoạt động giải trí với tư duy phê bình rất phù hợp trong cuộc sống hàng ngày. Chúng tôi ngày càng nhận thấy rằng nghệ thuật đã trở thành một phong cách sống của tầng lớp trung lưu. Do đó, các công ty và tổ chức đang nhận ra nhu cầu rất thực tế về các bộ sưu tập quốc gia.

LUX: Những quy tắc sưu tập là một nghệ thuật hay là một khoa học?

AFK: Sưu tập nghệ thuật là một khoa học. Nó tuân theo một phương pháp luận. Đầu tiên người ta phải hiểu các khía cạnh hình thức của sáng tạo nghệ thuật. Sau đó, người ta phải hiểu lịch sử và câu chuyện của cả cá nhân nghệ sĩ và phong trào nghệ thuật rộng hơn. Đây là những kiến thức học thuật quan trọng mà người ta cần phát triển: kiến thức về lịch sử, các khía cạnh tường thuật và hình thức của nghệ thuật. Sau đó, phương pháp xây dựng bộ sưu tập xuất hiện.

Việc làm theo trình tự này khác xa với câu nói chung chung thường được nghe là ‘Tôi mua những gì tôi thích.’ Việc hình thành một bộ sưu tập vượt xa việc mua lại đơn giản. Vì vậy, khi người ta nói nghệ thuật là chủ quan, thực tế chúng tôi thấy khác: nghệ thuật cực kỳ khách quan. Giá trị và tầm quan trọng của một tác phẩm nghệ thuật vốn tồn tại trong cách nó được tạo ra và giá trị của nó trong quy chuẩn nghệ thuật. Hiểu rõ đâu là tác phẩm then chốt của một nghệ sĩ, một kinh điển, một luận cương nào đó, sau đó sưu tập một cách có hệ thống những tác phẩm đó để xây dựng nên một bộ sưu tập nghệ thuật vững mạnh.

Suhaimi Fadzir, Cuộc sống, 24 tháng 7, 1939 (trích)

LUX: Làm thế nào để bạn cố vấn và giới thiệu các nghệ sĩ trong các lĩnh vực phân ngành?
AFK: Một trong những cách hiệu quả nhất là thông qua phương pháp sưu tập và lưu trữ của chúng tôi. Trong bộ sưu tập của mình, chúng tôi nói về các phân ngành (mà chúng tôi hiểu là thể loại nghệ thuật) và thông qua sưu tập, chúng tôi có các nghệ sĩ nổi bật trong các lĩnh vực này. Điều này đạt được hai mục tiêu: thứ nhất là hướng dẫn sưu tập. Rằng chúng tôi có nghĩa vụ phải xác định các phân ngành. Do đó, điều quan trọng là phải sưu tập tất cả các thể loại đa dạng đại diện cho phong trào nghệ thuật của chúng ta. Thứ hai, nó nhấn mạnh với chúng tôi tầm quan trọng của các nghệ sĩ thế hệ đầu tiên, những người đã giúp phát triển phong trào dọc theo các lĩnh vực này. Trên thực tế, chúng tôi nhận thấy đây là công cụ quan trọng nhất trong quá trình hình thành bộ sưu tập của mình.

Về cơ bản, chúng tôi đã phân tích các thể loại riêng lẻ là gì, ai là người quan trọng trong các thể loại này và đâu là tác phẩm nghệ thuật nổi bật trong đó. Điều này đã trở thành nền tảng cho bộ sưu tập và là lý do tại sao chúng tôi có thể xác định và sưu tập được những tác phẩm nghệ thuật tiêu biểu vốn là nền tảng của tiêu chuẩn nghệ thuật đương đại của Malaysia.

LUX: Nói chung, ai chiếm thế thượng phong, nghệ sĩ hay nhà sưu tập?

AFK: Sự công nhận là chìa khóa cho sự phù hợp và quyền lực của nghệ sĩ hoặc nhà sưu tập. Người nghệ sĩ trong giai đoạn trước đó không được công nhận sẽ không nắm giữ nhiều quyền lực. Khi họ phát triển và trở nên nổi tiếng, họ bắt đầu nắm giữ nhiều quyền lực. Tương tự, danh tiếng của một bảo tàng hay một bộ sưu tập tư nhân quyết định quyền lực của chúng. Trong thời đại ngày nay, có những nhà sưu tập tư nhân nắm giữ nhiều quyền lực hơn các bảo tàng và tổ chức. Nhà sưu tập càng bảo trợ, hỗ trợ, xuất bản, sưu tập càng mạnh thì họ càng nắm giữ quyền lực lớn hơn. Không phải là người này mạnh hơn người kia mà là ở những thời điểm khác nhau, họ sử dụng những quyền lực khác nhau.

Zulkifli Yusoff, Hujan Lembing Di Pasir Salak

LUX: Làm thế nào bạn có thể hệ thống hóa tiêu chuẩn?
AFK: Việc soạn thảo một quy chuẩn tác phẩm đòi hỏi sự siêng năng và óc phê bình. Chúng tôi đã tham gia vào rất nhiều hoạt động nghiên cứu và đóng góp học thuật thông qua đối thoại với các giám tuyển và nghệ sĩ được biết đến là có nền tảng vững chắc trong bối cảnh nghệ thuật với tư tưởng tiến bộ. Những cuộc đối thoại như thế này đã được chứng minh là có giá trị trong việc hệ thống hóa phong trào đương đại.

Sau đó, chúng tôi đã số hóa bộ sưu tập và cung cấp nó trên trang web của chúng tôi. Điều này đã cho phép chúng tôi hệ thống hóa quy chuẩn và kiến thức vốn có trong công việc của chúng tôi có thể dễ dàng tiếp cận được với nhiều đối tượng người xem hơn cho dù họ ở Malaysia hay trên toàn thế giới. Lưu ý rằng có rất ít thông tin về lịch sử nghệ thuật Malaysia được đưa ra trên trường quốc tế, việc cung cấp kiến thức này cho những người xem trước đây chưa quen thuộc được coi là quan trọng.

Eng Hwee Chu, Lạc trong tâm trí

LUX: Ai nổi lên hàng đầu trong số các nghệ sĩ Malaysia đương đại ‘thế hệ đầu tiên’?

AFK: Zulkifli Yusoff cực kỳ quan trọng trong thế hệ nghệ sĩ đương đại đầu tiên của Malaysia, vì vai trò của ông trong việc phát triển nghệ thuật ý niệm và sắp đặt. Ông cũng là nghệ sĩ Malaysia đầu tiên được mời triển lãm hai lần tại Venice Biennale. Bộ sưu tập AFK rất vui mừng được cho Venice Biennale mượn tác phẩm sắp đặt nổi tiếng ‘Kebun Pak Awang’, đặc trưng của quá trình dựa trên nghiên cứu với kỹ năng vững vàng của ông, vào năm 2019.

Fauzan Omar là một nghệ sĩ thế hệ đầu tiên quan trọng khác, tầm quan trọng của ông nằm ở cả công việc của ông với tư cách là một nghệ sĩ và nhà giáo dục nghệ thuật. Đóng góp quan trọng nhất của Fauzan là tạo ra thách thức đối lập lại nhận thức về bề mặt toan thông qua các phương pháp phá hủy như rạch hoặc xé, trước khi dùng đến những phương pháp tái tạo để xây dựng những tác phẩm chất liệu hỗn hợp với tính kết cấu. Điều này đã thay đổi cách sáng tạo nghệ thuật địa phương. Đó là một thực tiễn cực kỳ triệt để và có tác dụng lâu dài.

Ahmad Shukri là một trong những học trò thân thiết nhất của Fauzan và có thể đã trở thành nghệ sĩ chất liệu hỗn hợp hàng đầu của Malaysia.

Ahmad Fuad Osman đã nổi lên như một nghệ sĩ đương đại liên ngành hàng đầu của Malaysia. Là một nghệ sĩ đa ý tưởng, ông đã thành thạo nhiều thể loại nghệ thuật khác nhau—từ hội họa đến điêu khắc, video, in và sắp đặt—cho phép liên tục sáng tạo nghệ thuật thực sự thú vị và có tác động.

Hamir Soib là người tiên phong trong xu hướng vẽ tranh nguyên khối ở Malaysia. Những bức tranh của ông có thể cao tới 16 hoặc 20 feet và chứa đầy những hình ảnh phức tạp nói lên thực tế chính trị xã hội của Malaysia đương đại với rất nhiều góc nhìn sâu sắc và hóm hỉnh. Cùng với sơn dầu và acrylic, Hamir sử dụng bitum làm chất liệu, việc thành thạo khả năng sử dụng chất liệu cực kỳ khó này cùng với sự dễ dàng của màu nước đã cho phép tạo ra những hình ảnh gothic cực kỳ ấn tượng.

Shooshie Sulaiman, Encik Duit Orang

Shooshie Sulaiman, người hiện đang được đại diện bởi Phòng trưng bày Tomio Koyama, luôn gây ấn tượng với các tác phẩm sắp đặt, trình diễn và tranh mang tính khái niệm. Quá trình tiền sáng tạo rất quan trọng và thú vị đối với Shooshie. Shooshie nổi bật là nghệ sĩ Malaysia đầu tiên được mời triển lãm tại Documenta. Cùng với hoạt động nghệ thuật, cô còn là một giám tuyển và chủ gallery thành công.

Jalaini Abu Hassan, người được đào tạo tại Trường Mỹ thuật Slade, London và Viện Pratt, New York, đã tóm tắt một cách hoàn hảo sự thay đổi nhân khẩu học của người Malaysia ở nông thôn sang môi trường đô thị hóa mà ông đã trải qua. Các tác phẩm của ông có tính biểu cảm và sử dụng nhiều chất liệu, thú vị nhất là thể hiện hình tượng Mã Lai cổ điển trong các tác phẩm siêu đương đại. Dấu ấn nhất quán trong tất cả các tác phẩm của Jai là những bài thơ và thành ngữ Malaysia được viết bằng bàn tay đặc biệt của ông. Jai cũng đã tham gia đào tạo nghệ thuật trong nhiều năm, củng cố tầm ảnh hưởng đối với các thế hệ nghệ sĩ trẻ của Malaysia.

Eng Hwee Chu là họa sĩ siêu thực hàng đầu ở Malaysia. Vào đầu những năm 1990, cô đã tạo ra một series có tựa đề ‘Mặt trăng đen’ đặt ra tiêu chuẩn cho Chủ nghĩa hiện thực huyền ảo và siêu thực của Malaysia, cô đã giành được một số giải thưởng và dẫn đến các triển lãm quốc tế. Kỹ năng biểu hình vững vàng của cô được thể hiện rõ qua niềm vui thích vẽ những đám đông hoàn thiện một cách tinh xảo, như được thể hiện trong tác phẩm ‘Lost in Mind’ [Lạc trong tâm trí].

Hamir Soib, Ahad

Suhaimi Fadzir đã tiên phong với phong cách lắp ráp hoàn toàn mới mà ông gọi là ‘hội họa kiến trúc’. Suhaimi đã sử dụng quá trình đào tạo kiến trúc sư của mình để lắp các đồ vật được tìm thấy của thế giới xung quanh—từ một chiếc xe đạp đã tháo dỡ đến mái tôn cho đến tấm cản xe ô tô—lên các bức tranh theo phong cách kết hợp sắp đặt, điêu khắc và đa chất liệu. Đó là thực hành cực kỳ cấp tiến và sáng tạo, mô tả rất trực quan sự phát triển của Malaysia đương đại.

LUX: Tầm nhìn của bạn trong tương lai là gì?

AFK: Việc tập hợp Bộ sưu tập AFK không hề dễ dàng. Nó đòi hỏi rất nhiều thời gian, tài chính và những cuộc thảo luận liên tục với các giám tuyển và nghệ sĩ. Đồng thời, đó là công việc mà chúng tôi vô cùng yêu thích và rất tự hào. Chúng tôi nhận ra những nỗ lực đã làm nên bộ sưu tập này và chúng tôi hy vọng rằng nó sẽ tiếp tục là nguồn chính trong việc nâng cao nhận thức và giáo dục về nghệ thuật đương đại của Malaysia. Chúng tôi hình dung một xã hội hiểu biết hơn về lịch sử nghệ thuật đương đại phi thường của Malaysia và các nghệ sĩ cũng như một xã hội có thể tham gia trò chuyện về nghệ thuật dễ dàng như bất kỳ chủ đề nào khác.

Nguồn: Lux Magazine
Lược dịch bởi Viet Art View

Chia sẻ:
Back to top