[Đấu giá tại Aguttes] Phiên đấu giá số 46 ‘Họa sĩ Châu Á: Trung Quốc & Việt Nam’, bộ sưu tập của Jacques Lebas, một người bạn của Victor Tardieu, nhà sáng lập Cao Đẳng Mỹ Thuật Đông Dương

Thời gian đấu giá: Ngày 18 tháng 2 năm 2025

CAO ĐẲNG MỸ THUẬT ĐÔNG DƯƠNG, ‘PHONG CẢNH’, KHOẢNG 1929-1933, SƠN DẦU TRÊN TOAN, 75 × 98 CM, GIÁ ƯỚC TÍNH: 70.000-100.000 EUR

MỘT TÌNH BẠN THÂN THIẾT ĐƯỢC XÂY DỰNG TỪ NGHỆ THUẬT

Nhân dịp kỷ niệm 100 năm thành lập Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, nhà đấu giá Aguttes mong muốn tri ân người sáng lập trường, Victor Tardieu, thông qua những tác phẩm và hiện vật thuộc sở hữu của một trong những người bạn thân thiết của ông: Jacques Lebas. Trong bộ sưu tập này có hai bức tranh do chính Victor Tardieu thực hiện. Các tài liệu lưu trữ được công bố tại phiên đấu giá ngày 18 tháng 2 năm 2025 sẽ góp phần làm phong phú thêm hiểu biết của chúng ta về Victor Tardieu và trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương. Victor Tardieu và Jacques Lebas- hai nhà giáo dục, có lẽ đã gặp nhau lần đầu vào năm 1929 tại Hà Nội. Hai con người uyên bác và cởi mở đã nhanh chóng xây dựng một tình bạn khăng khít. Việc có chung niềm đam mê truyền đạt tri thức, đặc biệt là cho các thanh niên Việt Nam, đã trở thành nền tảng vững chắc cho tình bạn sâu sắc của họ. Là người bạn thân thiết và đáng tin cậy của Victor Tardieu, Jacques Lebas đã đồng hành trong cuộc sống thường ngày của nhà sáng lập Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương. Jacques Lebas có một sự nghiệp xuất sắc, ông từng được trao huân chương Đại Nam long tinh (Dragon d’Annam), Huân chương Vạn Tượng và Bạch Lọng (Million d’Éléphants et Parasol Blanc).

Victor Tardieu, Jacques Lebas và vợ ông trên hiên trường trung học
Albert Salaud ở Hà Nội, tháng 2 năm 1936 © Lưu trữ Le Bas

Từ năm 1929, Jacques Lebas bắt đầu giảng dạy bộ môn lịch sử nghệ thuật tại Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương. Mối quan hệ bền chặt giữa ông và Tardieu được thể hiện qua những dịp như bữa ăn Giáng sinh, Tết Dương lịch và các lễ kỷ niệm. Từ tháng 9 năm 1933, Jacques Lebas bắt đầu cư trú tại trường Trung học Albert Sarraut, ban đầu với vai trò tổng giám thị, sau đó là giám học từ ngày 1 tháng 3 năm 1934. Jacques Lebas thường tham khảo ý kiến của Victor Tardieu về việc bài trí nơi ở của mình. Mối quan hệ giữa hai người trở nên sâu sắc hơn và một thỏa thuận đã được thiết lập: Các bức tranh do học trò của Jacques Lebas tại Trường Mỹ thuật Đông Dương thực hiện được trao đổi với các vật tư và vải toan mà ông tặng lại cho Victor Tardieu để chuẩn bị cho năm học mới vào tháng 9 năm 1933. Những bức tranh này đã trang trí cho nội thất ngôi nhà của Jacques Lebas tại Hà Nội và sau đó là tại Pháp.

Tình bạn giữa hai người vượt qua biên giới. Mặc dù xa cách về mặt địa lý, mối quan hệ thân thiết giữa Jacques Lebas với vợ của Tardieu, bà Caroline, và con trai ông, Jean, tại Pháp, vẫn tiếp tục phát triển. Sau khi Victor Tardieu qua đời đột ngột vào năm 1937, chính Jacques Lebas đã được bà Tardieu ủy thác để tổ chức kiểm kê, hồi hương tài sản và thi hài của chồng bà. Mối liên kết giữa hai gia đình vẫn tiếp tục bền chặt trong nhiều năm sau đó.

Vào tháng 6 năm 1937, theo yêu cầu của người vợ goá của Victor Tardieu, Jacques Lebas được uỷ thác
kiểm kê tài sản của hoạ sĩ quá cố và tổ chức việc hồi hương về Pháp. Là một người bạn thân thiết của gia đình, ông xuất hiện trong bức ảnh này,
đứng bên phải, tay cầm mũ, trước phần mộ của Victor Tardieu, nằm trong khuôn viên
Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, Hà Nội, năm 1937.

10 TÁC PHẨM VÀ HIỆN VẬT NGHỆ THUẬT LẦN ĐẦU TIÊN XUẤT HIỆN TRÊN THỊ TRƯỜNG NGHỆ THUẬT

Bộ sưu tập của Jacques Lebas bao gồm hai bức tranh sơn dầu trên gỗ do chính Victor Tardieu thực hiện (Ước tính: 3.000-5.000 EUR mỗi bức). Ngoài ra còn có bốn bức tranh sơn dầu trên toan của các học trò Trường Mỹ thuật Đông Dương, thực hiện khoảng năm 1932-1933 (Ước tính: 60.000-90.000 EUR; 60.000-90.000 EUR; 80.000-120.000 EUR; 70.000-100.000 EUR), cùng một bức vẽ của Lê Phổ (Ước tính: 30.000-50.000 EUR), và các hiện vật nghệ thuật khác, trong đó có một tấm thảm ngự dụng lớn thuộc triều nhà Thanh (Ước tính: 8.000-12.000 EUR). Tất cả các hiện vật này đều tới từ nơi cư ngụ của Jacques Lebas tại trường Trung học Albert Sarraut, Hà Nội.

Bốn bức tranh sơn dầu trên toan phản ánh sự chú trọng đặc biệt của Trường Mỹ thuật Đông Dương đối với nghệ thuật trực hoạ. Joseph Inguimberty, giảng viên của Trường từ năm 1929 đến năm 1945, luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của các chuyến thực địa tại vùng quê Đông Dương, tạo điều kiện cho việc trực hoạ. Trong các tác phẩm này, ánh sáng và các sắc thái của màu xanh lá cây được chú trọng thể hiện một cách rõ nét.

TIỂU SỬ CỦA JACQUES LEBAS

• Sinh năm 1902 tại Paris, Pháp.
• 1924: Hoàn thành bằng Tiến sĩ Lịch sử và Địa lý với luận án về kinh tế Campuchia; tốt nghiệp Trường Ngôn ngữ Phương Đông (chuyên ngành Tiếng An Nam). Bắt đầu giảng dạy tại Pháp trong 3 năm.
• 1928: Được điều động sang Đông Dương. Ban đầu ông giảng dạy tại trường trung học Chasseloup-Laubat, Sài Gòn, sau đó chuyển đến trường trung học Albert Sarraut, Hà Nội, đồng thời đảm nhận nhiều chức vụ (1928-1929: Giảng viên tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội / 1929-1931: Giáo sư Lịch sử Nghệ thuật tại Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, với các giờ giảng vào thứ Ba và thứ Sáu lúc 8h30 hoặc 19h30 / 1930-1931: Giảng dạy tại Trường Cao học Đông Dương).
• Tháng 9 năm 1933: Ông chuyển đến sinh sống tại khuôn viên Trung học Albert Sarraut, Hà Nội.
• 1934-1939: Giám học, Trung học Albert Sarraut.
• Từ cuối năm 1942 đến ngày 9 tháng 3 năm 1945: Hiệu trưởng trường Cao đẳng Pavie, Viêng Chăn (Thủ đô của Lào).
• Tháng 9 năm 1946: Trở về Pháp và nghỉ phép.

TRƯỜNG CAO ĐẲNG MỸ THUẬT ĐÔNG DƯƠNG, ‘PHONG CẢNH HỒ’, KHOẢNG 1929-1933
SƠN DẦU TRÊN TOAN, 66 × 104 CM, GIÁ ƯỚC TÍNH: 60.000-90.000 EUR
BỘ SƯU TẬP JACQUES LEBAS, ĐƯỢC BÁN ĐẤU GIÁ TẠI AGUTTES VÀO NGÀY 18 THÁNG 2 NĂM 2025 TẠI NEUILLY-SUR-SEINE, PHÁP

Ảnh chụp nơi ở của vợ chồng ông Jacques Lebas tại Hà Nội, nằm trong khuôn viên
của Trường Trung học Albert Sarraut vào những năm 1930.
Phía trên khung cửa là nơi bức tranh số 14 được treo.

 ĐƯỢC CHO LÀ CỦA TRẦN QUANG TRÂN (1900-1969), KHÓA III CAO ĐẲNG MỸ THUẬT ĐÔNG DƯƠNG, ‘PHONG CẢNH’, KHOẢNG 1929-1933
SƠN DẦU TRÊN TOAN, 70 × 89 CM, GIÁ ƯỚC TÍNH: 60.000-90.000 EUR
BỘ SƯU TẬP JACQUES LEBAS, ĐƯỢC BÁN ĐẤU GIÁ TẠI AGUTTES VÀO NGÀY 18 THÁNG 2 NĂM 2025 TẠI NEUILLY-SUR-SEINE, PHÁP

Ảnh chụp nơi ở của vợ chồng ông Jacques Lebas tại Hà Nội, nằm trong khuôn viên
của Trường Trung học Albert Sarraut vào những năm 1930.
Bức tranh số 18 được treo trên bức tường đối diện © Lưu trữ Lebas

LÊ PHỔ (1907-2001), ‘THIẾU PHỤ NGỒI’, HÀ NỘI, THÁNG 4, 1933
57,5 × 45 CM, GIÁ ƯỚC TÍNH: 30.000-50.000 EUR, BỘ SƯU TẬP JACQUES LEBAS
ĐƯỢC BÁN ĐẤU GIÁ TẠI AGUTTES VÀO NGÀY 18 THÁNG 2 NĂM 2025 TẠI NEUILLY-SUR-SEINE, PHÁP

VICTOR TARDIEU (1870-1937), ‘SÔNG SEINE GẦN SOURDUN’, 1918, 21,5 × 26,5 CM
GIÁ ƯỚC TÍNH: 3000-5000 EUR, BỘ SƯU TẬP JACQUES LEBAS
ĐƯỢC BÁN ĐẤU GIÁ TẠI AGUTTES VÀO NGÀY 18 THÁNG 2 NĂM 2025 TẠI NEUILLY-SUR-SEINE, PHÁP

VICTOR TARDIEU (1870-1937), ‘PHONG CẢNH’, 21,5 × 27 CM, GIÁ ƯỚC TÍNH: 3000-5000 EUR
BỘ SƯU TẬP JACQUES LEBAS, ĐƯỢC BÁN ĐẤU GIÁ TẠI AGUTTES VÀO NGÀY 18 THÁNG 2 NĂM 2025 TẠI NEUILLY-SUR-SEINE, PHÁP

Phiên đấu giá công khai
Họa sĩ Châu Á: Trung Quốc & Việt Nam [46]
Bộ sưu tập của Jacques Lebas
Một người bạn của Victor Tardieu, nhà sáng lập Trường Mỹ thuật Đông Dương
Ngày 18 tháng 2 năm 2025, tại Neuilly-sur-Seine

Để biết thêm thông tin, vui lòng liên hệ:
Charlotte Aguttes-Reynier
+33 (1) 41 92 06 49 – reynier@aguttes.com

NGUỒN: AGUTTES