Van Gogh trong bộ sưu tập Paul G. Allen. Vườn và những cây bách, 1888. Sơn dầu trên toan. 25¾ × 31⅞ in (65.2 × 80.2 cm). Bán 117.180.000 USD tại Christie’s.
Với những biến động do đại dịch năm 2020 và 2021, giới nghệ thuật đặt nhiều hy vọng rằng năm 2022 là thời điểm để thị trường hình thành trở lại. Theo một số cách, đó là những gì chúng ta có.
Sau khi bị hoãn trong thời gian xảy ra đại dịch, một số bộ sưu tập lớn đã lọt vào vòng đấu giá: Đặc biệt, đợt bán bộ sưu tập Paul G. Allen vào tháng 11 đã phá vỡ mọi kỷ lục, với 5 tác phẩm hàng đầu được bán với giá hơn 100 triệu USD. Trong số các kỷ lục doanh thu đáng kinh ngạc khác của năm 2022, đó là một tín hiệu cho thấy những người mua ở phân khúc cao của thị trường, ít nhất, vẫn rất nhiệt tình, ngay cả khi lạm phát gia tăng và thế giới đang chuẩn bị cho một cuộc suy thoái.
Trong tháng này, Artsy tổng hợp một số xu hướng đã định hình thị trường nghệ thuật 2022. Trên hầu hết các danh mục này, có một số bất biến: Ví dụ: tác phẩm của các nghệ sĩ nữ và nghệ sĩ châu Phi đang được bán với mức giá cao hơn, báo hiệu sự tiếp tục của các xu hướng đã phát triển trong vài năm qua.
NFTs LÊN VÀ XUỐNG
Đầu năm 2022, NFT dường như đang trên đà thống trị thế giới. Vào tháng 3, những người sáng lập Câu lạc bộ du thuyền Bored Ape, Yuga Labs đã mua lại CryptoPunks và Meebits, tạo ra một thực thể khổng lồ về NFT, trong khi nhiều nghệ sĩ NFT sử dụng lợi nhuận từ tác phẩm của họ để hỗ trợ cuộc chiến của Ukraine. Các hoạt động gây quỹ đã thành công, vào tháng 2, tác phẩm ‘Clock’ của Pak được bán cho một nhóm các nhà sưu tập DAO, đạt kỷ lục 53 triệu USD (số tiền sẽ đến với Quỹ Julian Assange).
Trong khi đó, rất nhiều phòng trưng bày đã xê dịch để phục vụ cho phân khúc nhà sưu tập mới này. Với việc ví tiền điện tử tràn ngập, câu hỏi đặt ra là làm thế nào để lôi kéo các nhà sưu tập tham gia vào phần còn lại của thị trường nghệ thuật, đặc biệt là sau khi tỷ phú công nghệ Justin Sun mua ‘Le Nez (Nose)’ của Alberto Giacometti (được hình thành 1947/49; đúc năm 1965) tại Sotheby’s với giá 78,4 triệu USD vào cuối năm 2021.
Tuy nhiên, vào tháng 5, sức hút của những tác phẩm dựa trên blockchain đã cạn kiệt do sự sụp đổ nghiêm trọng về giá tiền điện tử. Điều này chỉ thêm nặng nề khi một năm sắp trôi qua cùng vụ việc của sàn giao dịch FTX. Trong khi người ta vẫn đang nói về ‘sự lây lan’, thế giới nghệ thuật vẫn tìm cách để tiếp tục với NFT.
Beeple. Mỗi ngày: 5000 ngày đầu tiên. NFT nổi tiếng đã bán với giá 69.346.250 USD.
Ví dụ, Christie’s đã công bố nền tảng mới- Christie’s 3.0, trùng với Tuần lễ nghệ thuật Miami (sự kiện vào năm 2021 đã gây xôn xao với những nhà sưu tập tiền điện tử giàu có). Vào năm 2023, thật khó để nghĩ rằng tiền điện tử sẽ được thổi phồng như năm 2021, nhưng nếu không có mức giá phi mã và tiếng vang, giai đoạn tiếp theo của nghệ thuật NFT sẽ như thế nào?
SƯU TẬP VỚI MỘT MỤC ĐÍCH
Mô tả bốn nhân vật ủ rũ trên nền màu xanh hạt đậu đặc trưng, ‘4 vị khách’ (2019) của Salman Toor là một trong những lô nổi bật đợt bán buổi tối thế kỷ 21 của Christie’s diễn ra vào ngày 17 tháng 11. Với mức giá 856.800 USD, nó đã tăng gần bốn lần so với ước tính—điều này rất đáng vui mừng vì tác phẩm được Toor quyên góp để mang lại lợi ích cho một tổ chức từ thiện làm việc với các nỗ lực cứu trợ lũ lụt khẩn cấp ở Pakistan. Nó hầu như không phải là đợt bán duy nhất của loại hình này trong năm. Tháng trước, Stanley Whitney và Gagosian đã bán một trong những bức tranh trừu tượng đặc trưng của họa sĩ thông qua Đấu giá nghệ thuật ủng hộ Quỹ Nghệ thuật vì Công lý và Tổ chức Phụ huynh có kế hoạch vì New York tốt đẹp hơn.
Salman Toor, 4 vị khách, 2019. Được phép của họa sĩ và Christie’s Images Limited.
Vào tháng 2 và tháng 3, các viện nghệ thuật, nghệ sĩ và nhà đấu giá đã nhanh chóng hành động để hỗ trợ Ukraine. Mặc dù những cam kết hướng tới mục đích rộng lớn hơn này vẫn là một phần nhỏ trong hoạt động kinh tế của thị trường nghệ thuật, nhưng tốc độ và lực lượng của những người tham gia đã cho thấy sự công nhận cụ thể tầm quan trọng của vấn đề.
Rốt cuộc, những cuộc đấu giá gây quỹ này trùng hợp với việc ngày càng có nhiều nhà sưu tập tập trung mua hàng vì lợi ích các cộng đồng yếu thế, như BIPOC [cộng đồng người da đen, người châu Á, người da màu], phụ nữ hoặc nghệ sĩ LGBTQ+ [cộng đồng những người có xu hướng tính dục khác biệt- không phải dị tính]. Nhiều nhà sưu tập cũng đang ưu tiên tính bền vững khi mua tác phẩm nghệ thuật. Theo báo cáo của Art Basel và UBS ‘Thị trường nghệ thuật năm 2022’, phần lớn các nhà sưu tập cho biết họ đã tập trung vào việc giảm lượng khí thải carbon bằng cách đến ít hội chợ hơn và đang chọn các phương thức vận chuyển bền vững hơn. Thế giới nghệ thuật thay đổi chậm, nhưng thật thú vị khi thấy nhiều cuộc trò chuyện hơn về tác động của nghệ thuật đối với thế giới xung quanh.
TRỪU TƯỢNG ĐI LÊN
Đó có phải là nhu cầu được nhìn thấy lại con người, sự vật và môi trường do đại dịch gây ra không? Hay chỉ là xu hướng? Dù bằng cách nào, vào năm 2021, nghệ thuật tượng hình ở khắp mọi nơi. Những khuôn mặt, đồ vật và những cảnh dễ nhận biết hiện ra từ các gian hàng hội chợ nghệ thuật, phòng xem trực tuyến của phòng trưng bày và danh mục đấu giá. Tuy nhiên, năm nay, xu thế dường như đang thay đổi.
Ví dụ, tại gian hàng hội chợ của Gagosian, Frieze London, các tác phẩm của họa sĩ trừu tượng Jadé Fadojutimi, mỗi tác phẩm có giá 500.000 GBP (614.000 USD), đã được bán hết trước khi hội chợ khai mạc. Và tại một cuộc đấu giá của Phillips ở Hồng Kông vào đầu tháng 12, Lucy Bull đã lập một kỷ lục mới trong lần đấu giá đầu tiên ở châu Á: Tác phẩm ‘8:50’ (2020) của cô được bán với giá 11,4 triệu HKD (1,5 triệu USD).
Lucy Bull. 8:50. Sơn dầu trên toan. 93 × 296.5 cm. (36 5/8 × 116 3/4 in.) Vẽ năm 2020. Bán 11.382.000 HKD tại Phillips.
Và không chỉ có các nghệ sĩ trẻ. Năm 2022 cũng chứng kiến các triển lãm được giới phê bình đánh giá cao, như Bernice Bing, nghệ sĩ theo trường phái Biểu hiện Trừu tượng; James Little, ngày càng được biết đến nhiều hơn với những tác phẩm đơn sắc. Có vẻ như ngay trong những thời điểm không rõ ràng, một số xu hướng sẽ quay đi quay lại theo chu kỳ.
NHỮNG NGHỆ SĨ TRẺ ĐẠT TẦM CAO MỚI
Đầu năm nay, họa sĩ chịu ảnh hưởng từ phong cách Rococo- Flora Yukhnovich, sinh năm 1990 và được đại diện bởi Victoria Miro từ năm 2021, đã lập kỷ lục doanh thu mới khổng lồ: 3,1 triệu USD khi đấu giá. Chưa bao giờ rõ ràng hơn, thị trường cực-đương đại đang bùng nổ.
Tại các phiên đấu giá, nghệ sĩ trẻ đang đạt những mức giá chưa từng có tính từ đầu thế kỷ này, với một tần suất đáng ngạc nhiên. Sotheby’s đã tung một đợt bán mới ở New York, tháng 11 năm 2021, với cái tên ‘The Now’ [Bây giờ], đợt bán buổi tối đầu tiên dành riêng cho hạng mục này. Đầu năm, một khảo sát của Artprice tập trung vào kết quả đấu giá tác phẩm của các nghệ sĩ dưới 40 tuổi, cho thấy thị trường nghệ thuật cực-đương đại đã tạo ra 420 triệu USD từ tháng 7/2021 đến tháng 6/2022- tăng 28% so với năm trước. Điều này là do cả giá trị và số lượng tác phẩm đấu giá đều tăng trong năm 2022.
Flora Yukhnovich, Bơ không tan, 2020, Sơn dầu trên lanh, 82 7/10 × 70 9/10 × 1 1/5 in | 210 × 180 × 3 cm
Trong khi đó, về phía người mua, dường như không có giới hạn về số tiền mà các nhà sưu tập quan tâm sẽ trả, với danh sách chờ của phòng trưng bày dường như đã lấp đầy hàng trăm. Đó là lý do tại sao, ngay cả khi giá tăng chóng mặt, các tác phẩm của các nghệ sĩ trẻ cũng có tính cạnh tranh. Tỷ lệ bán hết các tác phẩm nghệ thuật cực-đương đại tại các phiên đấu giá là khoảng, hoặc thậm chí cao hơn so với phần còn lại của thị trường.
Mặc dù các nhà đấu giá là nơi xu hướng này dễ thấy nhất, nhưng dường như nó đã ảnh hưởng đến hầu hết mọi khía cạnh của thế giới nghệ thuật, với các phòng trưng bày blue-chip cũng đang rơi vào tình trạng cuồng nhiệt. Ví dụ, White Cube bắt đầu đại diện cho Danica Lundy (sinh năm 1991), Louise Giovanelli (sinh năm 1993), Ilana Savdie và Marguerite Humeau (cả hai đều sinh năm 1986) trong năm nay. Gagosian, trong khi đó, chọn các họa sĩ Jadé Fadojutimi (sinh 1993) và Anna Weyant (sinh 1995); đặc biệt là giá tăng chóng mặt của nghệ sĩ thứ hai đã gây xôn xao dư luận.
SIÊU THỰC DẬY SÓNG
Leonora Carrington. 999, 2011. In đá. 60 × 80 in | 152.4 × 203.2 cm
Mặc dù ‘Siêu thực xuyên ranh giới’ đã khai mạc từ cuối năm 2021 tại Met, tác động của nó vẫn âm vang trong suốt năm nay, khi triển lãm quốc tế nhiều thế hệ chuyển sang Tate Modern, mang đến những góc nhìn mới về phong trào và những nghệ sĩ ít được biết đến của nó. Khi Venice Biennale khai mạc hồi tháng 4, sự cuồng nhiệt đối với các tác phẩm siêu thực và siêu thực đương đại đã lên một tầm mới.
Tại Venice, ‘Sữa của những giấc mơ’, triển lãm dàn dựng bởi curator Cecilia Alemani đã mở ra một danh sách nữ nghệ sĩ, với chủ nghĩa Siêu thực hướng đến tiềm thức, thần thoại- Jane Graverol, Unica Zürn và Alice Rahon, cùng với các nghệ sĩ đương đại như Dora Budor, Marianna Simnett và Raphaela Vogel, những người khám phá chủ đề đó theo cách mới.
Nổi bật nhất vẫn là tại các nhà đấu giá, Sotheby’s và Christie’s đều có những đợt bán Siêu thực, tuy nhiên ở đây số lượng các nghệ sĩ nam nhiều hơn so với triển lãm ở Venice. Khi doanh số bán tác phẩm của các nữ nghệ sĩ Siêu thực như Dorothea Tanning và Leonora Carrington tiếp tục vượt quá ước tính, đặc biệt là các tác phẩm và bản in nhỏ hơn, những nghệ sĩ chịu ảnh hưởng của giấc mơ này vẫn được các nhà sưu tập yêu thích.
Nguồn: Artsy, Christie’s, Phillips
Lược dịch bởi Viet Art View