Sự kết hợp khác biệt giữa kiến trúc, nước và ánh sáng đã thu hút tầm nhìn nghệ thuật trong nhiều thế kỷ, như được thấy trong bộ sưu tập của Paul G. Allen
‘Venice có bầu không khí lãng mạn và bí ẩn, vì vậy bạn cảm thấy mình được đưa trở lại những thời đại trước đây…’ — Paul G. Allen
Đối với nhiều người, Venice chiếm một vị trí độc nhất trong trí tưởng tượng. Một thành phố nổi giữa vùng nước được che chở, một hồ nước mặn ở biển Adriatic, đây là một địa điểm đặc biệt vừa quen thuộc vừa khác lạ.
Mạng lưới kênh rạch chằng chịt mang nước hiện hữu trong toàn cảnh thành phố. Ánh sáng khiến bầu không khí trở nên nguy nga đẹp đẽ, có thể nhìn thấy nó giữa các tòa nhà hoặc ở cuối một con phố hẹp, chuyển động trên mặt nước, phản chiếu dọc theo các bức tường hoặc mặt dưới những cây cầu.
Bộ sưu tập Paul G. Allen, được giới thiệu tại Christie’s New York từ ngày 9 đến ngày 10 tháng 11, chứa một kho tàng nghệ thuật về thành phố, mỗi tác phẩm là sự phản ánh của từng tiếng nói riêng, những người đã tìm thấy ở Venice một chủ đề giàu tiềm năng.
Từ những sáng tác của Canaletto giữa những năm 1700, đến những tầm nhìn đẹp như mơ của J.M.W. Turner gần một thế kỷ sau, các bức tranh của Thomas Moran và John Singer Sargent, Edouard Manet, Henri-Edmond Cross, và Henri Le Sidaner, những tác phẩm này tiết lộ cách thức các họa sĩ đã làm việc theo vô số phong cách và phương tiện để vẽ lại vẻ đẹp của thành phố mê hoặc.
KIẾN TRÚC HÙNG VĨ
Là một trung tâm thương mại hàng hải quan trọng, cũng là nơi có nhiều kiến trúc lộng lẫy, Venice là một trong những thành phố quan trọng nhất ở Ý trong nhiều thế kỷ. Vào đầu thế kỷ thứ mười tám, họa sĩ sinh ra ở Venice, Giovanni Antonio Canal, được biết đến nhiều nhất với tên gọi Canaletto, đã đưa nhiều khung cảnh nổi bật của thành phố lên vedute của mình — những bức tranh ghi lại cảnh quan cực kỳ chính xác và rõ ràng.
Giovanni Antonio Canaletto (1697-1768), Kênh Lớn, Venice, nhìn theo hướng đông nam từ San Stae đến Fabbriche Nuove di Rialto, 1730. Sơn dầu trên toan. 18½ × 30⅝ in (47 × 77.8 cm). Ước tính: $2,500,000-$3,500,000.
Tập trung vào một loạt các tòa nhà và quang cảnh, Venice trở thành sân khấu cho họa sĩ, Canaletto quay lại cùng một bối cảnh hết lần này đến lần khác để khám phá những ý tưởng mới về hình ảnh hoặc ánh sáng, hoặc để làm nổi bật cảnh tượng của một lễ hội hoặc sự kiện địa phương. Tuy nhiên, bản thân cảnh quan thành phố Venice vẫn là nhân vật chính trung tâm, các nhà thờ, tòa nhà công cộng và cung điện là tâm điểm chính trong những khung cảnh lộng lẫy của ông.
Trong khi các bức tranh của ông tạo ấn tượng về sự ghi lại trung thực hiện thực, các tác phẩm như ‘Venice, Piazza San Marco nhìn về phía đông, Vương cung thánh đường’ và ‘Kênh Lớn, Venice, nhìn theo hướng đông nam từ San Stae đến Fabbriche Nuove di Rialto’ cũng cho thấy chúng được tạo ra cẩn thận như thế nào, phối cảnh được vận dụng khéo léo, sự lựa chọn đường chân trời có chủ ý, tất cả tạo nên một Venice xinh đẹp và thơ mộng.
BẦU KHÔNG KHÍ NHƯ TRONG MỘT GIẤC MƠ
Vào cuối thế kỷ, một thời kỳ hỗn loạn và xung đột chính trị kéo dài đã để lại dấu ấn tàn khốc cho Venice. Khi những năm 1800 ló dạng, nó được nhiều người xem như một Atlantis của hiện đại, một nơi với vẻ đẹp độc nhất có nguy cơ biến mất, mất hút vào chính vùng hồ nước mặn, cái đã mang lại cho thành phố không khí huyền diệu.
Trong bối cảnh này, Joseph Mallord William Turner lần đầu tiên đến thành phố vào năm 1819. Ông trở lại Venice hai lần nữa, vào năm 1833 và 1840, tạo ra một tập hợp phong phú những bản vẽ nghiên cứu bút chì và màu nước trong mỗi chuyến đi.
Joseph Mallord William Turner (1775-1851), Đưa ba bức tranh của John Bellini đến La Chiesa Redentore, Venice, 1841. Sơn dầu trên toan. 29 × 45½ in (73.7 × 115.6 cm). Ước tính: $28,000,000-$35,000,000.
Không giống như độ chính xác và chi tiết của Canaletto, chính bầu không khí độc đáo của hồ nước mặn – sương mù len lỏi và bao phủ khắp thành phố, làm mờ đường nét của các tòa nhà, tượng đài và thuyền gondola khi chúng di chuyển trên mặt nước – đã thu hút sự chú ý của Turner. Trong những tác phẩm này, cũng như nhiều bức tranh sơn dầu mà ông đã hoàn thành khi trở về Anh, Turner đã ghi lại ấn tượng về những cách mà cả thời tiết và ánh sáng liên tục biến đổi trải nghiệm về Venice.
Trong ‘Đưa ba bức tranh của John Bellini đến La Chiesa Redentore, Venice’, Turner tạo ra một khung cảnh tưởng tượng khi đưa bộ ba bức tranh của Giovanni Bellini đến nhà thờ Il Redentore trong một đoàn diễu hành xa hoa trên mặt nước. Giống như Canaletto, Turner đã chỉnh sửa các tầm nhìn của mình, đặt mọi thứ ở những vị trí lý tưởng hơn là thực tế, để tạo ra một bức chân dung của thành phố đầy sức gợi và thơ mộng.
Thomas Moran (1837-1926), Venice lộng lẫy, 1888. Sơn dầu trên toan. 20 × 30 in (50.8 × 76.2 cm). Ước tính: $200,000-$300,000.
Những bức tranh vẽ Venice của Turner sẽ có tác động lâu dài đến các thế hệ họa sĩ sau này, trở thành một phần mang tính biểu tượng trong cái tên và huyền thoại của La Serenissima [Cộng hòa Venezia]. Thomas Moran là một trong những họa sĩ như vậy, đã bắt gặp một số tác phẩm của Turner trong chuyến thăm London vào những năm 1860. Sáng tác năm 1888, ‘Venice lộng lẫy’ của ông trong Bộ sưu tập Allen có thể được coi là một sự tôn kính đối với Turner, chọn một góc nhìn tương tự với ‘Cầu Than thở, Cung điện Ducal và Nhà hải quan Venice: Bức tranh Canaletti’ (khoảng năm 1833, Tate Anh Quốc, London), truyền vào cảnh quan sự tinh tế của riêng ông, cách tiếp cận và xử lý màu điêu luyện.
‘XEM NƯỚC THẤY GÌ’
Đối với hầu hết mọi du khách đến Venice, chính là nước, cắt qua trung tâm của thành phố, là thứ có sức thu hút lớn nhất. Trải nghiệm lướt trên mặt nước Venice bằng một chiếc thuyền, tốt nhất là một chiếc gondola đen bóng, mang đến một góc nhìn lôi cuốn. “Một cách – nguyên bản – để nhìn vào những mặt tiền như vậy là từ một chiếc thuyền gondola,” Joseph Brodsky đã viết, như được trích dẫn trong Watermark (một phim tài liệu năm 2013), “theo cách này bạn có thể thấy những gì nước thấy…”
Edouard Manet (1832-1883), Kênh Lớn ở Venise, 1874. Sơn dầu trên toan. 22⅝ × 18⅞ in (57.5 × 47.9 cm). Ước tính: $45,000,000-$65,000,000.
Chính góc nhìn thay thế này về Venice đã khơi dậy trí tưởng tượng của Edouard Manet nhiều nhất, cung cấp nguồn cảm hứng cho hai bức tranh trong chuyến thăm Venice năm 1874. Đây là chuyến lưu trú thứ hai và cuối cùng của ông tại thành phố. Nhìn từ mực nước, Manet ghi lại một cách sống động cảm giác du ngoạn khắp thành phố bằng thuyền.
John Singer Sargent (1856-1925), Mặt tiền La Salute, 1903. Màu nước, bột màu và bút chì trên bìa. 14½ × 21¼ in (36.8 × 54 cm). Ước tính: $800,000-$1,200,000.
Tương tự như vậy, John Singer Sargent thường làm việc từ mũi thuyền gondola, tập trung vào cuộc sống địa phương trên các con đường ở những khu vực yên tĩnh hơn. Không giống như Manet chỉ ở lại một tháng, Venice là ngôi nhà thứ hai của Sargent, ông dành hầu hết các mùa hè ở đó từ năm 1898 đến năm 1913. Ông rất quen thuộc với cảnh quan, kết quả là các bức tranh của ông rất giàu sắc thái. Trong bức tranh màu nước tinh tế của mình, ‘Mặt tiền La Salute’ từ năm 1903, Sargent truyền tải cảm giác sôi nổi trên các tuyến đường thủy của Venice, nơi tình trạng tắc nghẽn có thể xảy ra.
VENICE TRONG ÁNH SÁNG BAN NGÀY
Họa sĩ Tân Ấn tượng Henri-Edmond Cross, tác phẩm ‘Rio san Trovaso, Venise’, vẽ cùng năm với tác phẩm nói trên của Sargent, mang đến một cách nhìn khác biệt đáng kinh ngạc về thành phố. Chọn một khung cảnh đẹp kết hợp với nước và bầu trời, công trình xây dựng và tự nhiên, Cross mô tả một dải kênh nhộn nhịp điển hình trong khoảnh khắc im lặng bất thường, không có sự hiện diện của con người. Cross, người không thường xuyên đi du lịch vì các vấn đề sức khỏe mãn tính, đã rất ngạc nhiên trước thế giới mà ông tìm thấy ở Venice: “Thành phố đặc biệt này không chỉ gây ngạc nhiên,” ông viết, “nó chứa đựng cái đẹp đỉnh cao mang đến sự tĩnh lặng trong hồi tưởng.”
Henri Edmond Cross (1856-1910), Rio San Trovaso, Venise, tháng 9, 1903-tháng 1, 1904. Sơn dầu trên toan. 28¾ × 36¼ in (73 × 92 cm). Ước tính: $2,000,000-$3,000,000.
Lấy cảm hứng từ ánh sáng mặt trời rực rỡ nhảy múa trên mặt nước, Cross đã sử dụng một loạt các tương phản màu sắc mạnh mẽ để ghi lại vô số sắc thái của dòng nước, sử dụng kỹ thuật chấm đặc biệt của mình để tạo hiệu ứng lung linh của phản xạ và thuộc tính độc đáo về ánh sáng ở La Serenissima.
VENICE BAN ĐÊM
Henri Le Sidaner đã có một cách tiếp cận khác với hầu hết những du khách họa sĩ đến Venice. Tác phẩm năm 1907 của ông, ‘La Sérénade, Venise’, miêu tả thành phố trong không khí về đêm. Một nghiên cứu bậc thầy về sự tinh tế của tông màu và hiệu ứng rực rỡ của màu sắc, bố cục được xây dựng dựa trên sự giao thoa giữa bóng tối, mượt như nhung và ánh sáng mờ ảo nhẹ nhàng của những chiếc đèn lồng điểm xuyết trong khung cảnh.
Henri Eugene Augustin Le Sidaner (1862-1939), La Sérénade, Venise, 1907. Sơn dầu trên toan. 53⅞ × 72¼ in (137 × 183.5 cm). Ước tính: $1,500,000-$2,500,000.
Trong khi Dinh Tổng trấn vẫn có thể nhìn thấy rõ ràng ở phía bên kia của mặt nước, những bức tường rộng lớn của nó được chấm phá bởi những hàng cửa vòm nhịp nhàng, trọng tâm chính của Le Sidaner là hàng loạt những chiếc thuyền gondola trên hồ nước mặn, những hành khách ăn mặc lịch sự tụ tập để xem biểu diễn âm nhạc, ‘serenade’ [dạ khúc] trong tựa đề. Những tia sáng nhỏ ở bờ xa phản chiếu lung linh qua mặt nước, thu hút ánh nhìn của chúng ta về phía trước với những khách du lịch sành điệu. Những bức tranh phong cảnh về đêm của Le Sidaner đã được đón nhận nồng nhiệt khi chúng được triển lãm lần đầu tiên ở Paris, với một nhà bình luận nói rằng nghệ sĩ đã chụp được ‘Venice thực sự’.
Tuy nhiên, như được minh họa bởi từng họa sĩ này, việc nắm bắt được cái gọi là vẻ đẹp ‘thực sự’ của Venice là một nhiệm vụ của Sisyphus [ý chỉ công việc vô cùng khó nhọc và khó thành] – đó là một thành phố không ngừng thay đổi, không chỉ thay đổi theo thời tiết, nước, ánh sáng, nó còn là những trải nghiệm cá nhân của du khách. Qua những tầm nhìn đa dạng về Venice được giới thiệu trong Bộ sưu tập Allen, chúng ta có thể nhìn thấy những cách mà bản chất kỳ diệu của thành phố có thể mê hoặc, làm say mê và ám ảnh các họa sĩ, để lại dấu ấn khó phai mờ trong ký ức của họ.
“Cả vẻ cổ kính của Venice, ánh sáng và kiến trúc, tất cả hòa quyện vào nhau để tạo ra những trạng thái đặc biệt mà tôi nghĩ rằng các họa sĩ đã bị thu hút” — Paul G. Allen
Nguồn: Christie’s
Lược dịch bởi Viet Art View
